John Adams, republikanin, konserwatysta czy liberał - o unikalności amerykańskiego doświadczenia

Tomasz Tulejski

doi:10.35765/hp.2385

Data publikacji : 2023-03-29

Tom 14 Nr 46 (2023)

John Adams, republikanin, konserwatysta czy liberał - o unikalności amerykańskiego doświadczenia

Tomasz Tulejski

https://orcid.org/0000-0001-9466-1173

DOI: https://doi.org/10.35765/hp.2385

Dział: ARTYKUŁY VARIA/ARTICLES VARIA

Abstrakt

CEL BADAWCZY: Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy myśl polityczna Johna Adamsa sytuuje go w nurcie konserwatywnym, liberalnym czy republikańskim.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym problemem analizowanym w artykule jest omówienie zasadniczych elementów refleksji politycznej Johna Adamsa, takich jak inspiracje intelektualne drugiego prezydenta Stanów Zjednoczonych, jego koncepcja natury ludzkiej, analiza struktury społeczeństwa politycznego oraz mechaniki ustrojowej. Przedstawione są one z punktu widzenia unikalnego amerykańskiego doświadczenia społecznego i politycznego.

PROCES WYWODU: Analiza naukowa polega na refleksji nad kluczowymi elementami filozofii społecznej i politycznej Johna Adamsa z punktu widzenia konserwatyzmu, liberalizmu oraz republikanizmu. Pozwala to na stwierdzenie, że fundamentalne kategorie definiujące w Europie te trzy style politycznego myślenia nie mogą być wprost zastosowane do warunków amerykańskich.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Artykuł dowodzi, że mimo zasadniczych różnic pomiędzy amerykańską i europejską tradycją polityczną myśl Johna Adamsa nie ma charakteru konserwatywnego, lecz znacznie bliżej jej do neoromańskiego republikanizmu oraz klasycznej tradycji preliberalnej i liberalnej.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Artykuł pokazuje, że badanie kategorii politycznych zawsze musi być dokonywane w kontekście określonej tradycji politycznej, społecznej oraz doświadczenia politycznego.

Słowa kluczowe

Adams ; konserwatyzm ; republikanizm ; liberalizm

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Adams Brown, R. (1975). The Presidency of John Adams. Lowrence: The University Press of Kansas.

Adams, J., & Adams, J.Q. (1946). The Selected Writings of John and John Quincy Adams. New York: A.A. Knopf.

Adams, J. (1850–1856). The Works of John Adams, Second President of the United States. Boston: Little, Brown and Co.

Burke, E. (1836). The Works of Edmund Burke with a Memoir in Three Volumes. New York: G. Dearborn.

Burke, E. (1839). The Works of Edmund Burke. Boston: C.C. Little & J. Brown.

Burke, E. (2015). Odwołanie od nowych do starych wigów. Wybór pism. A. Wincewicz-Price (Tłum.). Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.

Diggins, J.P. (2003). John Adams. New York: Macmillan.

Frohnen, B., Beer, J., & Nelson, J.O. (2006). American Conservatism. An Encyclopedia. Wilmington: ISI Books.

Gardiner, S.R. (Ed.). (1906). The Constitutional Documents of The Puri-tan Revolution 1625-1660. Oxford: Clarendon Press.

Harrington, J. (1747). The Oceana and Other Works of James Harring-ton. London: A. Millar.

Kirk, R. (2017). Konserwatywny umysł. Od Burke’a do Eliota. A. Wincewicz-Price, J. Price (Tłum.). Kraków: Ośrodek Myśli Po-litycznej.

Locke, J. (1992). Dwa traktaty o rządzie. Z. Rau (Tłum.). Warszawa: PWN.

Machiavelli, N. (1993). Książę. Rozważania nad pierwszym dziesięcio-księgiem Historii Rzymu Tytusa Liwiusza. W. Rzymowski, & K. Żaboklicki (Tłum.). Warszawa: Verum.

Milton, J. (1847). The Prose Works of John Milton. Philadelphia: John W. Moore.

Nedham, M. (1767). The Excellency of a Free State. London: A. Millar and T. Cadell.

Nippel, W. (1994). Ancient and modern republicanism: „mixed constitu-tion” and „ephors”. W Fontana B. (Ed.). The Invention of the Modern Republic (s. 6–26). Cambridge: Cambridge University Press.

Palmer, R.R. (1970). The Age of the Democratic Revolution: A Political History of Europe and America, 1760–1800. Princeton: Princeton University Press.

Pole, J.R. (Ed.). (2005). The Federalist. Indianapolis/Cambridge: Hack-ett Publishing Company, Inc.

Sidney, A. (1990). Discourses Concerning Government. Indianapolis: Liberty Classics.

Siemers, D.J. (2013). John Adams’s Political Thought. W Waldstreicher, D. (Ed.). A Companion to John Adams and John Quincy Adams (s. 102–124). Malden: Wiley-Blackwell.

Skinner, Q. (2013). Wolność przed liberalizmem. A. Czarnecka (Tłum.). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Viereck, P. (2005). Conservative Thinkers. From John Adams to Winston Churchill. London, New York: Routledge.

Wood, G.S. (2011). The Creation of the American Republic, 1776-1787. Chapel Hill and London: University of North Carolina Press.

Total abstract views : 105

PDF Downloads : 122