Kontrolna funkcja prasy politycznej: przypadek czasopiśmiennictwa Narodowej Demokracji w latach 1918–1939

Ewa Maj

doi:10.35765/hp.2581

Data publikacji : 2024-09-30

Tom 15 Nr 52 (2024)

Kontrolna funkcja prasy politycznej: przypadek czasopiśmiennictwa Narodowej Demokracji w latach 1918–1939

Ewa Maj

DOI: https://doi.org/10.35765/hp.2581

Dział: Vol. 15, No. 52 (2024): Wizerunek władzy – media, polityka, komunikacja

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Głównym celem jest prezentacja dyskursu dotyczącego oceny władzy i polityki, formułowanej w międzywojennej prasie Narodowej Demokracji. Cele szczegółowe to prezentacja przedmiotu, przebiegu i skutków kontrolnej funkcji czasopiśmiennictwa politycznego.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym problemem badawczym jest określenie i wykonywanie zadań kontrolnych przez prasę Narodowej Demokracji. Metodą badawczą zastosowaną w tekście jest desk research powiązana z analizą treści oraz analizą zawartości prasy.

PROCES WYWODU: W rozważaniach wstępnych ukazano strategię komunikacyjną Narodowej Demokracji w kontekście kontrolnej funkcji prasy. Zwrócono uwagę na dwukierunkowo ujęte czynności komunikacyjne: (1) działania na rzecz ochrony narodowego dobrostanu Polaków; (2) nadzór nad ośrodkiem rządowym. W dalszej części rozważań skoncentrowano się na uszczegółowionych danych dotyczących tropienia nadużyć, śledzenia meandrów rynku politycznego oraz kreowania obrazu centralnego ośrodka decyzyjnego w państwie.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W artykule wykazano, że prasa Narodowej Demokracji zmierzała do kompleksowej kontroli instytucji i osób, uczestniczących w zarządzaniu państwem. Była uważnym obserwatorem życia politycznego w Polsce. Odgrywała rolę strażnika praworządności, wykonując ją w interesie narodu. Redaktorzy i publicyści wykazali się kompetencją w kwestii opiniowania kierunków polityki państwa. O tym, że czynnik kontrolny miał oddźwięk polityczny, świadczyły reakcje organów władzy publicznej, w tym represje spadające na prasę opozycyjną.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W dyskursie publicznym w Polsce uwidacznia się przekonanie, że trzy podmioty: politycy – media – społeczeństwo, są nieodłącznymi składnikami systemu politycznego. Funkcja kontrolna uznawana jest za kluczową ze względu na możliwość postrzegania mediów jako źródeł niezależnej i wiarygodnej informacji. Kontrola wchodzi w skład mechanizmów budowania kapitału społecznego, którego składową jest dążność do zdobycia i utrzymania zaufania czytelników. Istotę stanowi wiarygodność informacyjna i trafność perswazyjna. W tle rozważań powinna pozostawać myśl, że media masowe są przede wszystkim narzędziem walki o władzę.

Słowa kluczowe

prasa polityczna ; kontrola ośrodka rządowego ; walka o władzę

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

konfiskata Gazety Narodowej (1934). Gazeta Narodowa, 49, 4.

Berezowski, Z. (1938). Polska i Europa w dobie powojennej. Polityka Narodowa, 8–9, 475–496.

Bielecki, T. (1939). Dmowski pisarz. Polityka Narodowa, 1–2, 1–26.

Ciechanowiecka, L. (1935). W barakach i suterenach Warszawy. ABC, 1, 9.

Co się wydarzyło w ubiegłym tygodniu w Polsce (1930). Głos Wileń-ski, 14, 4.

Dmowski, R. (1923). Wstępny. Myśl Narodowa, 43, 1–2

Dmowski, R. (1938). Człowiek i społeczeństwo. Polityka Narodowa, 1, 3–9.

Gołba, F. (1938). O ratunek dla wsi. Hasło Polki, 3, 5–6.

Grębosz, A. (1933). Źle z sanacją. Młody Narodowiec, 3, 1–33.

Grott, B. (1984). Nacjonalizm i religia. Proces zespalania nacjonalizmu z katolicyzmem w jedną całość ideową w myśli Narodowej Demokracji 1926–1939. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.

Grott, B. (2006). Nacjonalizm chrześcijański. narodowo-katolicka forma-cja ideowa w II Rzeczypospolitej na tle porównawczym. Krzeszowice: Dom Wydawniczy „Ostoja”.

Grzegorczyk, P. (1928). Prasa. W M. Dąbrowski (Red.). Dziesięciolecie Polski Odrodzonej. Księga Pamiątkowa 1918–1928 (s. 675–688). Kraków–Warszawa: Wyd. „Ilustrowanego Kuriera Codzienne-go”.

Hanitzsch, T. (2007). Deconstructing Journalism Culture. Toward a Universal Theory. Communication Theory, 4, 367–385.

Jaxa-Bykowski, L. (1937). Niedomówienia. Myśl Narodowa, 15, 225–227.

Kaczmarek, Z. (1980). Obóz Wielkiej Polski. Geneza i działalność spo-łeczno-polityczna w latach 1926–1933. Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej.

Kawalec, K. (2016). Roman Dmowski. Poznań: Zysk i S-ka Wydaw-nictwo.

Konfiskata (1930). Myśl Narodowa, 52, 781.

Kozicki, S. (1934). Pakty. Gazeta Warszawska, 187, 2.

Kozicki, S. (1938). Kto rządził w Polsce od 1918 do 1926 roku. Polity-ka Narodowa, 4, 284–295.

Kozicki, S. (1939). Strachy na Lachy. Myśl Narodowa, 33, 493–494.

Ku nowym horyzontom europejskim. (1934). Kurier Poznański, 561, 3.

Lasswell, H.D, & Kaplan, A. (1982). Power and Society. A Framework for Political Inquiry. New Haven–London: Yale University Press.

Lasswell, H.D. (1970). The Analysis of Political Behaviour. An Empirical Approach. London: Routledge & Kegan Paul Ltd.

Litwin, T., Łabędź, K., & Nieć, M. (2023). Czwarta władza. Ujęcie wie-loaspektowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Igna-tianum w Krakowie.

Lutosławski, K. (1923). Interpelacje do swojego rządu. 3. O ciągłość pracy. Myśl Narodowa, 43, 8–10.

Maj, E. (2010). Komunikowanie polityczne Narodowej Demokracji 1918–1939. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Cu-rie-Skłodowskiej.

Maj, E. (2015). Prasa: źródło w badaniach myśli politycznej. W E. Kirwiel, E. Maj, & E. Podgajna (Red.), Myśl polityczna w społeczeństwie informacyjnym (s. 575–590). Lublin: Wydawnic-two Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Maj, E. (2016). Politycy – publicyści prasowi w Polsce. W M. Dajnowicz, & A. Miodowski, Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku (s. 167–182). Białystok: Wydawnictwo HUMANICA.

Maj, E., & Szwed-Walczak, A. (2023). Prasa Narodowej Demokracji 1893–1939. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Cu-rie-Skłodowskiej.

Napad na „Głos Lubelski” (1922). Głos Lubelski, 298, 20.

Napaść na redaktora „Gazety Porannej” (1921). Kurier Warszawski, 316, wyd. wiecz., 10.

Niebezpieczna gra (1935). Słowo Pomorskie, 19, 3.

Niecierpliwość p. Starzyńskiego (1937). Warszawski Dziennik Naro-dowy, 144, 1.

Nowaczyński, A. (1925). W obronie „Józiuka”. Myśl Narodowa, 35, 6.

Od Redakcji (1930). Szczerbiec, 31, 1.

P. (1926). Skrwawiony głaz. Straż nad Bugiem, 25–26, 1–2.

Piestrzyński, R. (1929). Podstawy nowoczesnego i narodowego ustroju. Awangarda, 4, 71–73.

Planowa ofensywa zażydzania adwokatury (1934). Gazeta Narodowa, 38, 3.

Polanin (1934a). Plewy i perły. Gazeta Narodowa, 13, 2.

Polanin (1934b). Żywe cmentarzyska. Gazeta Narodowa, 34, 2.

Prasa francuska (1930). Kurier Poznański, 374, 3.

Radomski, G., & Wojdyło W. (2020). Meandry polskiej myśli politycz-nej XX–XXI wieku. Wybrane aspekty. Toruń: Wydawnictwo Nau-kowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Rymar, S. (1938). Kiełbasa wyborcza. Ziemia Przemyska, 34, 1.

Sikorski, T., & Wątor A. (2014). Korespondencja i papiery polityczne Jana Gwalberta Pawlikowskiego z lat 1904–1914. Szczecin: Wydaw-nictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Szczecińskiego Minerwa.

Słowniczek aktualny (1930). Podlasiak, 1–2, 5.

Szwed, R. (2020). Funkcje mediów w demokracjach. Roczniki Nauk Społecznych, 4, 5–25.

Toruń. Narodowcy w więzieniach (1934). Gazeta Warszawska, 221, 3.

Wapiński, R. (2006). Polityka i politycy. O polskiej scenie politycznej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Z kraju (1923). Słowo Polskie, 140, 6.

Z Sejmu. Sprawa konkordatu (1925). Dziennik Wileński, 70, 1.

Z Senatu (1923). Szopka, 24, 5.

Zamach na Adolfa Nowaczyńskiego (1922). Kurier Poznański, 252, 9.

Zamorski, J. (1923). „Przewrót” pojęć. Myśl Narodowa, 51, 6–9.

Zjazd ziemiański (1925). Przegląd Wszechpolski, 9, 711–712.

Total abstract views : 36

PDF Downloads : 33