Abstrakt

Specyficzna kultura Francuzów od wieków ma wyjątkowy wpływ na charakter aktywności międzynarodowej V Republiki. Zrozumienie stylu francuskiej dyplomacji, szczególnie po 1945 roku wymaga wyodrębnienia głównych elementów kultury politycznej Francji. Najważniejszym z nich jest z pewnością idea „grand nation” przejawiająca się w stałym dążeniu do uzyskania bądź utrzymania pozycji mocarstwa światowego. Założenie to wynika z przeświadczenia, iż Francja reprezentuje wartości, które mają zasadnicze znaczenie dla całego świata. Stąd mocarstwowa pozycja V Republiki tłumaczona jest potrzebą swoistej „mission civilizatrice” rozumianej jako wzbogacanie innych narodów dorobkiem kulturowym Francuzów. Należy jednak przy tym zauważyć, że przekonanie o wyjątkowości V Republiki nie jest zupełne. Fatalne doświadczenia II wojny światowej i IV Republiki wpłynęły na wytworzenie się tzw. „kultury przegranych”, przejawiającej się często nazbyt teatralnym sprzeciwem wobec mocarstw światowych. Kolejnym istotnym elementem jest perspektywa narodowa, która ma dwojakie konsekwencje. Z jednej strony, podkreśla ona znaczenie realizacji interesów narodowych na arenie międzynarodowej, z drugiej, może prowadzić do interpretacji polityki zagranicznej na poziomie grup narodowych. Wśród innych ważnych elementów kultury Francji należy wymienić: legicentryczność, uniwersalizm wartości oraz wyjątkowe znaczenie języka. Wszystkie te aspekty pozwalają stwierdzić, iż kultura jest jednym z kluczowych czynników wpływających na aktywność międzynarodową Francji.
 
The specificity of the French culture since ages has a unique influence on the nature of the French foreign policy. To understand the particular style of French diplomacy, especially after 1945 it is crucial to distinguish main elements of its political culture. The most important one is the idea of “grand nation”, manifesting itself in a constant pursuit to acquire a global power status. Such goal is based on the assumption that France represents universal values. Therefore, the global power position could be explained by the need of “mission civilizatrice”, understood as an enrichment of other nations with the French culture. It has to be noted however, that the French conviction about their uniqueness is not unquestionable. Tragic experiences of the World War II and the 4th Republic created so called “culture de vaincu”, “the culture of the lost”. Another important element of the French culture is the existence of national perspective, which underlines the importance of national interest in the international environment. Other elements of French culture are: the importance of law, universalism of values and a unique role of language. All these aspects allow to conclude that culture is one of the most important factors influencing French activity in the international environment.