Abstract

Punktem wyjścia rozważań jest odrzucenie założenia o istnieniu ogólnoeuropejskiej opinii publicznej i europejskiego demosu. To skłania do zastanowienia się nad procesem integracji Europy – jej faktycznym przebiegiem i alternatywnymi możliwościami. Integracja narodów może być przeprowadzana odgórnie, za pomocą celowych decyzji polityczno-prawnych, lub też może się dokonywać oddolnie, poprzez tworzenie zrębów ponadnarodowej opinii publicznej. Oba modele integracji jak dotąd poniosły klęskę. Niepowodzeniom integracji Europy towarzyszyła zasadnicza zmiana polityki zagranicznej największego z państw Unii – Republiki Federalnej Niemiec. Integracja w ramach instytucji europejskich pozostaje jednym z imperatywów tej polityki, ale jednocześnie Niemcy aspirują do odgrywania centralnej roli w zjednoczonej Europie. Czy właściwą odpowiedzią na obecny kryzys finansowo-ekonomiczny strefy Euro jest dalsza centralizacja władzy w Unii Europejskiej, czy raczej podjęcie starań na rzecz oddolnej integracji narodów, opartej na równoprawnym ścieraniu się różnych poglądów?