The army as a source of many systemic and methodological solutions in quality management

Małgorzata Wiśniewska

doi:10.35765/hp.2607

Data publikacji : 2025-06-29

Tom 16 Nr 55 (2025)

The army as a source of many systemic and methodological solutions in quality management

Małgorzata Wiśniewska

https://orcid.org/0000-0002-5193-2153

DOI: https://doi.org/10.35765/hp.2607

Dział: ARTYKUŁY VARIA / ARTICLES VARIA

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Rozpoznanie i przeanalizowanie kluczowych, stosowanych współcześnie systemów i metod zarządzania jakością wywodzących się z wojskowości.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Główny problem badawczy: Czy procedury, wytyczne i standardy pochodzące z obszaru wojskowości wywarły wpływ na kierunek rozwoju systemów i metod w obszarze zarządzania jakością, a jeśli tak, to jaki? Zastosowano metodę przeglądu źródeł normatywnych, specyfikacji oraz wytycznych, analizę krytyczną literatury przedmiotu oraz metodę syntezy i wnioskowania logicznego.

PROCES WYWODU: Przedstawiono znaczenie wojskowych standardów jakościowych oraz ich wpływ na rozwój współczesnych systemów i metod zarządzania jakością w sferze biznesowej.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Potwierdzono historyczne i współczesne związki zarządzania jakością z wojskowością. Zaprezentowano systemy zarządzania jakością, systemy pokrewne, metody wywodzące się z wojskowości. Zwrócono uwagę na normy ISO serii 9000 i pokrewne, na standardy AQAP, metodę FMEA oraz jej modyfikacje, stosowane w branży spożywczej.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Militarna inspiracja w postaci standardów obejmuje różne obszary działania, branże i podmioty. Szczególnym przykładem jest przemysł spożywczy, który korzysta z wzorców działania wypracowanych na bazie systemów oraz metod. Podejścia wywodzące się z wojskowości pozwalają organizacjom się rozwijać i bronić w niepewnym otoczeniu, lepiej odczytywać i realizować potrzeby klientów, ponadto mają wpływ na budowę gwarantowanego łańcucha dostaw. Zajęcie się tematem można uznać za oryginalny, nowatorski wkład do nauki o zarządzaniu i jakości i nie tylko. Wiele skutecznych rozwiązań, np. systemowych, ze sfery wojskowej nie zostało jeszcze spopularyzowanych, co oznacza, że istnieje bogaty arsenał podejść, które mogą być wykorzystane w przyszłości w zarządzaniu jakością w sferze biznesowej.

Słowa kluczowe

jakość ; zarządzanie jakością ; organizacja armia ; standardy

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Anon. (2023). Słowa i Słówka. Kampania. Poradnik Językowy, 5, 101–105.

Antoszkiewicz, J.D. (1997). Firma wobec zagrożeń. Identyfikacja pro-blemów. Warszawa: Poltext.

Armstrong, M. (2007). Zarządzanie ludźmi. Praktyczny poradnik dla menedżerów liniowych. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.

Awuchi, C.G. (2023). HACCP, quality, and food safety management in food and agricultural systems. Cogent Food & Agriculture, 9(1), 2176280.

Bennett, B.T. (2007). Understanding, Assessing, and Responding to Ter-rorism Protecting Critical Infrastructure and Personnel. Hoboken: John Wiley&Sons.

Dahlgaard, J.J., Reyes, L., Chen, C.K., & Dahlgaard-Park, S.M. (2019). Evolution and future of total quality management: management control and organisational learning. Total Quality Management and Business Excellence, 30(Sup1), S1–S16.

Dale, B.G., & Shaw, P. (1994). Statistical process control. Managing Quality. Hemel Hempstead: Prentice-Hall.

Fiałkowska-Filipek, M. & Dobrowolska, A. (2023). Quality 5.0: To-wards sustainable quality improvement in organizations. Acta Universitatis Wratislaviensis, 4193. Ekonomia. Wroclaw Economic Review, 29(3), 49–61.

Figarski, J. (2016). Przemysł zbrojeniowy motorem postępu w normalizacji i kontroli jakości wyrobów. Studia Ekonomiczne Prawne i Administracyjne, 3, 61–74.

Fundin, A., Lilja, J., Lagrosen, Y., & Bergquist, B. (2025). Quality 2030: Quality management for the future. Total Quality Management & Business Excellence, 36(3-4), 264–280.

Gorynia, M., & Kasprzyk, M. (2014). Ewolucja i zdolności adaptacyj-ne aliansów strategicznych. Przegląd Organizacji, 2(889), 13–20.

Hamrol, A. (2005). Zarządzanie jakością z przykładami. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hitchner, R.B. (2012). Roads, integration, connectivity, and economic performance in the Roman Empire. K. Raaflaub, S.E. Alcock, J. Bodel & R.J.A. Talbert (Red.). Highways, Byways, and Road Systems in the Pre-Modern World (s. 222–234). Oxford: John Wiley & Sons.

Huber, Z. (2007). Analiza FMEA procesu. Gliwice: Internetowe Wy-dawnictwo Złote Myśli.

Huzarski, M., & Wołejszo, J. (2014). Leksykon Obronności. Polska i Europa. Warszawa: Bellona.

Jałowiec, T. (2021). Logistyka wojskowa jako obszar poznania nauk o zarządzaniu i jakości. Systemy Logistyczne Wojsk, 5, 37–48.

Jałowiec, T., Pajka, A., & Więckowski, B. (2023). Military logistics as a research field of management and quality sciences. Systemy Logistyczne Wojsk, 58(1), 147–158.

Juran, J.M. (1995). World War II and the quality movement. B.D. Ruben (Red.). Quality in higher education (s. 65–78). New York: Routledge.

Kaur, J., Kochhar, T.S., Ganguli, S., & Rajest, S.S. (2021). Evolution of management system certification. An overview. Innovations in Infor-mation and Communication Technology Series. Guna: IJAICT India Publications.

Klietmann, W.F., & Ruoff, K.L. Bioterrorism: Implications for the Clinical Microbiologists. Clinical Microbiology Review, 14(2), 364–381.Bioterrorism: Implications for the Clinical Microbiolo-gistBioterrorism: Implications for the Clinical MicrobiologistBio-terrorism: Implications for the Clinical Microbiologist

Koźmiński, A. & Latusek-Jurczak, D. (2011). Rozwój teorii organizacji. Od systemu do sieci. Warszawa: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.

Kuczyński, P.M. (2014). Kwestie społeczno-kulturowe w ujęciu mili-tarnych koncepcji strategii. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 366, 278–287.

Maguad, B.A. (2024). A brief history of managing for quality: the journey continues. Journal of Business & Behavioral Sciences, 36(2), 60–70.

Mroczko, F. (2012). Zarządzanie jakością. Wałbrzych: Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości.

Nwoko, K.C. (2011). Food Terrorism in Nigeria: Fears, Possibilities and Action. Journal of Politics and Law 4(1), 159–165.

Obłój, K. (2007). Strategia organizacji. Warszawa: PWE.

Ohno, I., & Mekonen, G.T. (2024). National Movements for Quality and Productivity Improvement with Local Adaptation: The Ex-perience of Japan and Singapore. W I. Ohno, K. Jin, K. Amatsu & J. Mori (Red.), Introducing Foreign Models for Development Japanese Experience and Cooperation in the Age of New Technology (s. 105–136). Singapore: Springer.

PCBC (b.d.). AQAP. Pobrano z: https://www.pcbc.gov.pl/pl/uslugi/certyfikacja-systemow-zarzadzania/pluslugicertyfikacja-systemow-zarzadzaniaaqap (dostęp: 26.06.2025).

PN-EN ISO 9000 (2016). Systemy Zarządzania jakością. Podstawy i terminologia. Warszawa: Polski Komitet Normalizacyjny.

Ritchie, L.A., Cutter, S.L., Campbell, N., & Gall, M. (2025). The New Vulnerable: Changing Contexts of Food Insecurity in the United States. Environment: Science and Policy for Sustainable Development, 67(1), 45–58.

Rotaru, G., & Borda, D. (2007). Safety Models: HACCP and Risk As-sessment. W A. McElhatton & R.J. Marshall, Food Safety. A Practical and Case Study Approach (s. 225–238). New York: Springer Science+Business Media.

Skrzypek, E., Michalski, M., Próchniak, A., & Wnuk, A. (2004). HACCP jako podstawa działalności polskich przedsiębiorstw branży spożywczej na rynku Unii Europejskiej. Annales Universi-tatis Marie Curie-Sklodowska. Sectio H, XXXVIII, 301–312.

SMI (2022). Secrets of the CIA’s Carver Methodology. Pobrano z: https://www.smiconsultancy.com/secrets-of-carver-webinar (do-stęp: 26.06.2025).

Szkoda, M. (2012). Wskaźniki niezawodności środków transportu szynowego. Logistyka, 3(12), 2195–2202.

Terrorist Threats to Food (2002). Guidance for Establishing and Strengthening Prevention and Response Systems. Food Safety Issues Series. Geneva: WHO.

Tsutsui, W.M. (1996). W. Edwards Deming and the Origins of Quali-ty Control in Japan. The Journal of Japanese Studies, 22(2), 295–325.

Wallace, C.A., Sperber, W.H., & Mortimore, S.E. (2018). Food safety for the 21st century. Managing HACCP and food safety throughout the global supply chain. Hoboken–Chichester: John Wiley & Sons.

Wallis, I. (2007). CARVER plus SHOCK method for food sector vulnera-bility assessments, Proceedings One Hundred and Tenth Annual Meeting of the United States Animal Health Association. Minne-apolis: United States Animal Health Association.

Wawak, S. (2006). Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka. Gliwice: Wydawnictwo Helion.

Wiśniewska, M.Z. (2016). Systemowe zarządzanie obroną żywności przed terroryzmem. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdań-skiego.

Wiśniewska, M.Z. (2021). Kultura organizacyjna oraz kultury wzmac-niające doskonalenie podmiotów opieki zdrowotnej. Radom: Instytut Wydawniczy „Spatium”.

Zeng, Z., Wen, M., & Kang, K. (2013). Belief reliability: a new metrics for products’ reliability. Fuzzy Optimization and Decision Making, 12, 15–27.

Total abstract views : 29

PDF Downloads : 14