English
Język Polski
Wykorzystanie wizerunku polityków w przekazach typu deepfake – analiza danych fact-checkingowych z 2023 roku
Magdalena Cyrklaff-Gorczyca
https://orcid.org/0000-0002-4062-1966Adam Majchrzak
https://orcid.org/0000-0003-2376-2721Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem badań było sprawdzenie, jakich polityków i przekazów politycznych dotyczyły deepfaki, które zostały zweryfikowane przez organizacje factcheckingowe w 2023 roku i jakie były konsekwencje ich rozpowszechniania.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym celem badań była próba odpowiedzi na pytanie: „W jaki sposób wykorzystywano deepfaki na temat polityków w 2023 roku w obiegu internetowym?”. By go zrealizować, sformułowano szczegółowe cele, które miały wskazać: jak definiuje się deepfake, jakiej tematyki i jakich polityków dotyczyły analizowane deepfaki, jaki miały one wydźwięk emocjonalny i jakie były ich potencjalne konsekwencje. Zgodnie z przyjętą hipotezą przekazy były wykorzystywane w negatywnym kontekście, by wyrządzić szkody wizerunkowe lub społeczne. W badaniu wykorzystano metodę analizy zawartości oraz narzędzie Fact Check Explorer do ekstrakcji deepfake’ów z materiałów factcheckingowych.
PROCES WYWODU: Proces wywodu rozpoczyna się wprowadzeniem na temat eksplozji narzędzi sztucznej inteligencji. Następnie dokonano charakterystyki technologii deepfake i możliwości wykorzystania jej w procesie dezinformacji. Kolejnym krokiem badawczym było wyekstrahowanie z narzędzia Fact-Check Explorer 51 deepfake’ów o charakterze politycznym oraz analiza ich formatu, tematyki i nacechowania emocjonalnego. Na koniec przeprowadzono podsumowanie i przedstawiono wnioski.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W artykule przedstawiono definicję, charakterystykę deepfake’ów oraz dokonano przeglądu 51 deepfake’ów o tematyce politycznej w 2023 roku. Wykorzystanie wizerunku polityków w postaci deepfake’ów najczęściej występowało w kategoriach tematycznych: polityka i gospodarka (w tym działania dezinformacyjne podczas kampanii wyborczych), polityka państwowa i międzynarodowa oraz działania wojenne. Większość deepfake’ów miała negatywny wydźwięk emocjonalny, rzadziej zdarzały się te z pozytywnym i ambiwalentnym wydźwiękiem.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Badanie wykazało, że wizerunki polityków były wykorzystywane w kontekście manipulacji w obszarach tematycznych polityki i gospodarki, rzadziej do manipulacji popkulturą i kwestiami moralnymi, zdrowiem i medycyną oraz oszustwami internetowymi. Istnieje potrzeba wprowadzenia prostych narzędzi do identyfikacji deepfake’ów oraz programów zwiększających kompetencje użytkowników Internetu w tym zakresie.
Słowa kluczowe
deepfake ; sztuczna inteligencja ; fałszywe informacje ; fact-checking ; wizerunek polityków
Szczegóły
Bibliografia
Statystyki
Autorzy
Zasady cytowania
Licencja
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych: