Komunikowanie polityczne Konferencji Episkopatu Polski w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r.

Rafał Leśniczak

doi:10.35765/hp.2420

Data publikacji : 2023-03-29

Tom 14 Nr 46 (2023)

Komunikowanie polityczne Konferencji Episkopatu Polski w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r.

Rafał Leśniczak

https://orcid.org/0000-0003-0099-4327

DOI: https://doi.org/10.35765/hp.2420

Dział: ARTYKUŁY VARIA / ARTICLES VARIA

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem naukowym artykułu jest przedstawienie stanowiska Konferencji Episkopatu Polski po rozpoczętej 24 lutego 2022 r. inwazji Rosji na Ukrainę w sprawach dotyczących: ogólnej sytuacji geopolitycznej w kontekście wojny na Ukrainie w 2022 r., w tym wywołanego nią kryzysu migracyjnego i uchodźczego na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej, ochrony tychże granic, oceny działań rządu premiera Morawieckiego w zakresie polityki zagranicznej oraz oceny stanowiska Stolicy Apostolskiej i papieża Franciszka wobec inwazji Rosji na Ukrainę. Publikacja zwiększa wartość poznawczą w zakresie badań nad komunikowaniem politycznym Konferencji Episkopatu Polski.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy ogniskuje się wokół zagadnienia zaangażowania polskich biskupów w procesy komunikowania politycznego w kontekście wojny rosyjsko-ukraińskiej. KEP potraktowano jako aktora politycznego (w znaczeniu szerokim), tj. uczestnika procesu politycznego niepodejmującego decyzji politycznych, ale wpływającego na bieg spraw politycznych i społecznych. Zastosowano metody jakościowe: metodę krytycznej analizy dyskursu retoryki politycznej w ujęciu Martina Reisigla i, pomocniczo, metodę analizy decyzyjnej.

PROCES WYWODU: W pierwszej części artykułu wyjaśniono zastosowaną siatkę pojęciową. Część druga publikacji prezentuje kwestie metodologiczne. W trzeciej części artykułu przedstawiono stanowisko Konferencji Episkopatu Polski w poddanych analizie kwestiach. Część czwartą artykułu stanowią wnioski i zakończenie.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Konferencja Episkopatu Polski pozostaje aktywnym uczestnikiem procesów komunikowania politycznego podczas inwazji Rosji na Ukrainę.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przeprowadzona analiza dowiodła politycznego zaangażowania KEP w sprawach związanych z wojną na Ukrainie w 2022 roku. Biskupi zajęli jasne stanowisko w kontekście agresji Rosji na Ukrainie: wskazali agresora, postulowali konieczność niesienia pomocy uchodźcom, docenili postawę i przekaz papieża Franciszka w kontekście kryzysu militarnego. Bardzo lakonicznie natomiast wypowiadali się w kwestii ochrony zewnętrznych granic Unii Europejskiej oraz oceny działań premiera Morawieckiego w zakresie polityki zagranicznej.

Słowa kluczowe

komunikowanie polityczne ; Konferencja Episkopatu Polski ; inwazja Rosji ; uchodźcy ; Ukraina

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Austin, J. (1975). How to do things with words. Oxford: Oxford Uni-versity Press.

Bäcker, R., & Rak, J. (2022). Why did Putin go too far? The rationality of Vladimir Putin’s decision to begin a war with Ukraine. Society Register, 6(3): 57–71.

Balicki, J. (2019). Zjednoczona Prawica w Polsce wobec wyzwań kryzysu migracyjnego w Europie. Perspektywa politologicz-no-etyczna. Wschodni Rocznik Humanistyczny, 4(16): 63–83.

Bill, S., & Stanley, B. (2020). Whose Poland is it to be? PiS and the struggle between monism and pluralism. East European Politics, 36(3): 378–394.

Biskup, M. (2022). Kto jest moim bliźnim?. Znak, 801: 14–19.

Böckenförde, W.-E. (1994). Wolność – państwo – Kościół. Kraków: Znak.

BP KEP (2022, 24 lutego). Apel Przewodniczącego Konferencji Episko-patu Polski w związku z inwazją rosyjską na Ukrainę. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-apeluje-o-modlitwe-i-gotowosc-do-pomocy-ukraincom/ (dostęp: 26.01.2023).

BP KEP (2022, 24 lutego). Przewodniczący Episkopatu o ataku na Ukra-inę: Kolejna odsłona niegodziwego, antychrześcijańskiego działania. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-o-ataku-na-ukraine-kolejna-odslona-niegodziwego-antychrzescijanskiego-dzialania/ (dostęp: 26.01.2023).

BP KEP (2022, 25 lutego). Komunikat biskupa polowego bp. Wiesława Lechowicza do kapelanów Ordynariatu Polowego. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/bp-lechowicz-zaapelowal-o-to-by-miec-serca-wrazliwe-na-drugiego-czlowieka/ (dostęp: 26.01.2023).

BP KEP (2022, 25 lutego). Komunikat Rady Stałej Konferencji Episkopa-tu Polski po spotkaniu online w dniu 25 lutego 2022 roku. Episko-pat.pl. https://episkopat.pl/rada-stala-kep-apeluje-o-modlitwe-i-pomoc-dla-siostr-i-braci-z-ukrainy/ (dostęp: 26.01.2023).

BP KEP (2022, 1 marca). Orędzie Przewodniczącego Konferencji Epi-skopatu Polski na środę popielcową 2022 roku w czasie wojny na Ukrainie. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-w-oredziu-nasi-sio-stry-i-bracia-ukraincy-potrzebuja-dalszych-gestow-ludzkiej-solidarnosci-i-dobroci/ (dostęp: 26.01.2023).

BP KEP (2022, 15 marca). Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Pol-ski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek ws. pomocy uchodźcom z Ukrainy. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/rada-kep-ds-migracji-pomoc-uchodzcom-jest-autentycznym-swiadectwem-chrzescijanskiej-postawy/ (dostęp: 26.01.2023).

BP KEP (2022, 15 marca). Komunikat z 391. Zebrania Plenarnego Kon-ferencji Episkopatu Polski. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/biskupi-o-wojnie-w-ukrainie-i-kryzysie-humanitarnym-komunikat-po-obradach/ (dostęp: 26.01.2023).

BP KEP (2022, 15 marca). Oświadczenie Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wojny w Ukrainie. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/episkopat-polski-ws-wojny-w-ukrainie-zdecydowa-nie-potepiamy-ataki-skierowane-przeciwko-ludnosci-cywilnej/ (dostęp: 26.01.2023).

BP KEP (2022, 15 marca). Słowo Przewodniczącego Komisji Duszpa-sterstwa KEP. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-komisji-duszpasterstwa-kep-o-posludze-milosci-wobec-przybyszow/ (dostęp: 26.01.2023).

BP KEP (2022, 28 marca). Komunikat Biura Prasowego Konferencji Epi-skopatu Polski po audiencji u Papieża Franciszka abp. Stanisława Gą-deckiego, przewodniczącego KEP. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/odbyla-sie-audiencja-przewodniczacego-kep-u-ojca-swietego-franciszka/ (dostęp: 26.01.2023).

BP KEP (2022, 29 marca). Oświadczenie Przewodniczącego KEP podczas spotkania z Patriarchą Bartłomiejem I. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-badzmy-solidarni-w-zarliwej-modlitwie-o-zaprzestanie-tej-wojny-i-kazdej-innej-wojny/ (dostęp: 26.01.2023).

Caritas Polska (2022, 21 marca). Caritas zebrała 83 mln zł na pomoc dla Ukrainy. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/caritas-zebrala-83-mln-zl-na-pomoc-dla-ukrainy/ (dostęp: 26.01.2023).

Czyżewski, M., Kowalski, S. & Piotrowski, A. (2010). Wprowadzenie. W M. Czyżewski, S. Kowalski, & A. Piotrowski (Red.). Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego (s. 15–48). Warszawa: Wy-dawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Dobek-Ostrowska, B. (2012). Komunikowanie polityczne i publiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Giangravé, C. (2022, 3 maja). Pope Francis says NATO, ‘barking at Russia’s door’, shares blame for Ukraine. Religion News. https://religionnews.com/2022/05/03/pope-francis-says-nato-barking-at-russias-door-faciliated-ukraine-conflict/ (dostęp: 26.01.2023).

Giemza, G. (2022, 16 marca). Komunikat z posiedzenia Komisji ds. Dia-logu między Konferencją Episkopatu Polski a Polską Radą Ekume-niczną. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/obradowala-komisja-ds-dialogu-miedzy-polska-rada-ekumeniczna-a-konferencja-episkopatu-polski-2/ (do-stęp: 26.01.2023).

Guzik, P. (2020). An unfinished story of conversion: clerical sexual abuse in Poland: A communications case study on betrayal, heal-ing and trust recovery. Church, Communication and Culture, 5(3): 417–455.

Gwiazda, A. (2021). Right-wing populism and feminist politics: The case of Law and Justice in Poland. International Political Science Review, 42(5): 580–595.

Kenworthy, S.M. (2022). Christianity and the Orthodox Church in Russia, Ukraine, and Eastern Europe: Historical Insights for Cur-rent Religious Realities. Church History, 3(91): 726–728.

Kita, M. (2022). Pogorzelcy spod znaku nadziei. Więź, 689: 102–111.

Komunikat biskupów z południowo-wschodniej Polski w sprawie pomocy uchodźcom z Ukrainy (2022, 24 lutego). Episkopat.pl. https://episkopat.pl/biskupi-z-poludniowo-wschodniej-polski-apeluja-o-pomoc-uchodzcom-z-ukrainy/ (dostęp: 26.01.2023).

Kowalczyk, K. (2014). Kościół katolicki jako podmiot oddziałujący na system polityczny. Wrocławskie Studia Politologiczne, 17, 126–141.

Kowalczyk, K. (2015). Kościół rzymskokatolicki w Polsce jako pod-miot oddziałujący na system polityczny. Casus ustawy o związkach partnerskich. Colloquium, 7(4): 61–82.

Kozub-Karkut, M. (2016). Patriotyzm, polskość w dyskursie poli-tycznym kampanii prezydenckiej 2015 roku. W M. Kułakowska, P. Borowiec, & P. Ścigaj (Red.). Oblicza kampanii wyborczych 2015, (s. 73–92). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kozub-Karkut, M. (2017). Religia w dyskursie polityki: polski spór o aborcję. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia, 24(2): 237–255.

ks. kz / diecezjaelk.pl (2022, 28 lutego). Diecezja ełcka pomaga uchodź-com z Ukrainy. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/diecezja-elcka-pomaga-uchodzcom-z-ukrainy/ (dostęp: 26.01.2023).

Leśniczak, R. (2017). Komunikowanie polityczne Konferencji Epi-skopatu Polski po zakończonych wyborach prezydenckich 2015 r. Priming i framing – analiza tygodników opinii „Newsweek Pol-ska” i „Polityka”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio K–Politologia, 24(2): 257–277.

Lisowska-Magdziarz, M. (2006). Analiza tekstu w dyskursie medial-nym. Przewodnik dla studentów. Kraków: Wydawnictwo Uniwer-sytetu Jagiellońskiego.

List pasterski Arcybiskupa Poznańskiego na Wielki Post 2022 (2022, 5 marca). Episkopat.pl. https://episkopat.pl/list-pasterski-arcybiskupa-poznanskiego-na-wielki-post-2022/ (dostęp: 26.01.2023).

List Przewodniczącego KEP, abp. Stanisława Gądeckiego do Patriarchy Moskiewskiego i całej Rusi Cyryla (2022, 2 marca). Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-w-liscie-do-cyryla-wojna-jest-zawsze-kleska-ludzkosci/ (dostęp: 26.01.2023).

Mackiewicz J./Caritas Archidiecezji Warmińskiej (2022, 28 lutego). Hospicjum dla Dzieci Caritas Archidiecezji Warmińskiej gotowe na pomoc dzieciom z Ukrainy. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/hospicjum-dla-dzieci-caritas-archidiecezji-warminskiej-gotowe-na-pomoc-dzieciom-z-ukrainy/ (dostęp: 26.01.2023).

Merdjanova, I. (2022). Russia’s War in Ukraine and the Limits of Religious Diplomacy. Occasional Papers on Religion in Eastern Eu-rope, 4(42): 3.

Molenda, K., & Nowiak, W. (2021). Unia Europejska wspólnotą war-tości. Spojrzenie z perspektywy języka protestu oraz nowych środków wyrazu w Polsce. Rocznik Integracji Europejskiej, 15: 281–292.

ms / KAI (2022, 16 kwietnia). Abp Gądecki: potrzebujemy pokoju, który możemy dzielić z innymi. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/abp-gadecki-potrzebujemy-pokoju-ktory-mozemy-dzielic-z-innymi/ (dostęp: 26.01.2023).

msz/ archpoznan.pl (2022, 25 marca). Przewodniczący Episkopatu: modlimy się, by pokój na nowo kształtował nasze dni. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-modlimy-sie-by-pokoj-na-nowo-ksztaltowal-nasze-dni/ (dostęp: 26.01.2023).

Olbrycht, P. (2022). Bezpieczeństwo Rzeczypospolitej Polskiej w kontekście sytuacji na granicy polsko-białoruskiej w okresie sierpień-grudzień 2021 roku – możliwe prawne i podjęte działa-nia. Polityka i Społeczeństwo, 2(20): 142–154.

Ołdakowski, K./ BP KEP. (2022, 28 marca). Przewodniczący Episkopatu o spotkaniu z Papieżem Franciszkiem. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-o-spotkaniu-z-papiezem-franciszkiem/ (dostęp: 26.01.2023).

ordynariat.wp.mil.pl (2022, 28 lutego). Zbiórka lekarstw, środków opa-trunkowych i higienicznych dla Ukraińców przy katedrze polowej Wojska Polskiego. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/zbiorka-lekarstw-srodkow-opatrunkowych-i-higienicz-nych-dla-ukraincow-przy-katedrze-polowej-wojska-polskiego/ (dostęp: 26.01.2023).

Orzechowski, M. (2009). Analiza aktualnych stosunków rosyj-sko-ukraińskich jako przykład zastosowania politologicznej ana-lizy decyzyjnej. Acta Politica Polonica, 22, 49–65.

Pietraś, Z. (1998). Decydowanie polityczne. Warszawa–Kraków: Wy-dawnictwo Naukowe PWN.

Pokorna-Ignatowicz, K. (2007). Media katolickie w III RP i ich wkład w budowę polskiej demokracji. W L. Pokrzycka, & W. Mich (Red.). Media a demokracja (s. 119–130). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Reisigl, M. & Wodak, R. (2017). The Discourse-Historical Approach. W The Routledge handbook of critical discourse studies (s. 44–59). Routledge.

Reisigl, M. (2008). Analyzing political rhetoric. W R. Wodak, & M. Krzyżanowski (Red.). Qualitative discourse analysis in the so-cial sciences (s. 96–120). Basingstoke: Palgrave.

Reisigl, M. (2010). Dyskryminacja w dyskursach. Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs, 3, 27–61.

Reisigl, M. (2013). Critical discourse analysis. The Oxford handbook of sociolinguistics, 67–90.

Roberts, H. (2022, 3 maja). Pope says NATO may have caused Russia’s invasion of Ukraine. Politico. https://www.politico.eu/article/pope-francis-nato-cause-ukraine-invasion-russia/ (dostęp: 26.01.2023).

Sikorski, A. (2022). Dyskurs medialny o sytuacjach kryzysogennych w polskim Kościele katolickim. Analiza wybranych tytułów prasowych i źródeł internetowych w latach 2005–2019. Rozprawa doktorska. Warszawa: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Sowiński, S. (2013/2014). Kościół w sferze publicznej. Pewna strate-gia i jej ograniczenia. Chrześcijaństwo-Świat-Polityka. Zeszyty Spo-łecznej Nauki Kościoła, 1/2, 38–53.

Stępniak, K. (2022). Reklama religijna w działaniach Kościoła kato-lickiego w Polsce na rzecz uchodźców ukraińskich. Studia Medio-znawcze, 2(89): 1181–1201.

Wójcik, S. (2015). Analiza dyskursu polityki wokół obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej na wybranych przykładach debat parlamentarnych. Polityka i Społeczeństwo, 1(13): 5–22.

Wróbel, J. (2017). Stanowisko episkopatów Niemiec i Polski wobec masowego napływu migrantów. Teologia i Moralność, 1(21): 73–94.

Total abstract views : 221

PDF Downloads : 466

Rafał Leśniczak

https://orcid.org/0000-0003-0099-4327

Afiliacja

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska

Biogram

Rafał Leśniczak – doktor habilitowany nauk społecznych w dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach (UMCS 2020), profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, kierownik Katedry Komunikacji Społecznej, Public Relations i Nowych Mediów Instytutu Edukacji Medialnej i Dziennikarstwa UKSW w Warszawie. Jest autorem ponad 80 publikacji naukowych z zakresu mediów, religii i polityki. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół komunikowania politycznego, mediatyzacji i public relations.