Innowacyjność współczesnych teorii demokracji w perspektywie historycznej

Iwona Barwicka-Tylek

doi:10.35765/hp.2294

Data publikacji : 2022-09-29

Tom 13 Nr 44 (2022)

Innowacyjność współczesnych teorii demokracji w perspektywie historycznej

Iwona Barwicka-Tylek

http://orcid.org/0000-0003-4482-9243

DOI: https://doi.org/10.35765/hp.2294

Dział: ARTYKUŁY TEMATYCZNE / THEMATIC ARTICLES

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest zaproponowanie schematu metateoretycznego, pozwalającego uporządkować współczesne teorie demokracji i wskazać na ich wewnętrzne ograniczenia związane z przejęciem Hobbesowskiej matrycy pojęć.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem głównym jest identyfikacja intelektualnego źródła, które wpłynęło na opisywany m.in. przez Ch. Mouffe „paradoks demokracji” powiązany z niespójnością „liberalnego” (patronuje mu w artykule B. Constant) i „demokratycznego” (Rousseau) stosunku do wartości, takich jak wolność i równość. Przyjęta hipoteza głosi, że źródłem tym jest dokonany przez T. Hobbesa i zradykalizowany na wiele sposobów podział prywatne–publiczne. Narzędziem analizy jest propozycja rozumienia systemu politycznego autorstwa D. Eastona w wersji przypomnianej przez C. Offe.

PROCES WYWODU: Zasadnicza część argumentacji ma charakter historyczno-filozoficzny. Przedstawia ona wpływ dominującego w nowożytności języka politycznego na rozumienie demokracji.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Badania prowadzą do wniosku, że współczesne teorie i innowacje demokratyczne umieścić można pomiędzy skrajnościami wyznaczonymi przez tzw. proceduralne ujęcie demokracji z jednej, a demokrację nieliberalną z drugiej strony. To jednak sprawia, że ich rzeczywista „innowacyjność” jest mocno ograniczona.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W konkluzji autor artykułu wskazuje możliwość postrzegania demokracji jako granicy europejskiego doświadczenia politycznego.

Słowa kluczowe

teorie demokracji ; liberalizm ; wolność i równość ; Tomasz Hobbes

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Constant, B. (1992). O wolności starożytnych i nowożytnych. Arka, 42 (6), 73–85.

Crick, B. (2004). W obronie polityki. Warszawa: PWN.

Elliot, J.E. (1994). Joseph A. Schumpeter and The Theory of Democ-racy. Review of Social Economy, 52/4, 280–300.

Garver, E. (2014). Aristotle’s Politics. Living Well and Living Together. Chicago: Chicago University Press.

Hansen, M.H. (1998). Polis and City-State An Ancient Concept and its Modern Equivalent. Copenhagen: Munksgaard.

Hobbes, T. (2009). Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa ko-ścielnego i świeckiego. Warszawa: Aletheia.

Krzynówek-Arndt, A. (2016). Suwerenność i zwierzchnictwo ludo-we: egzystencja prywatna i egzystencja polityczna. Horyzonty Polityki, 7(18), 53–71.

Letwin, S.R. (2005). On the History of the Idea of Law. Cambridge: Cambridge University Press.

Locke, J. (1992). Dwa traktaty o rządzie. Warszawa: PWN.

Mouffe, Ch. (2005). Paradoks demokracji. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DWSE.

Offe, C. (1997). Varieties of Transition: The East European and East German Experience. Cambridge (Mass.): MIT Press.

Olender, K. (2021). Globalne procesy erozji demokracji w perspektywie czynników politycznych, społecznych i medialnych. Horyzonty Polityki, 12 (39), 89 104.

Rassekh, F. (2017): Four Central Theories of the Market Economy. Lon-don-New York: Routledge.

Ribeiro, G. de Almeida (2019). The Decline of Private Law. A Philosophical History of Liberal Legalism. Oxford: Hart Publis-hing.

Rousseau, J.-J. (1948). Umowa społeczna czyli zasady prawa polityczne-go. Łódź: Księgarnia Wydawnictw Prawniczych i Naukowych.

Rousseau, J.-J. (1956). Trzy rozprawy z filozofii społecznej. Warszawa: PWN.

Rousseau, J.-J. (1967). Przechadzki samotnego marzyciela. Warszawa: Czytelnik.

Rousseau, J.-J. (2001). Szkic o pochodzeniu języków. Kraków: Aureus.

Saward, M. (2000). Democratic Innovation. W M. Saward (Red.), Democratic Innovation: Deliberation, representation and association (s. 3–13). London–New York: Routledge.

Saward, M. (2021). Democratic Design. Oxford: Oxford University Press.

Schmitt, C. (2000). Pojęcie polityczności. Idem, Teologia polityczna i inne pisma (s. 191–250). Kraków: Znak, Fundacja im. Stefana Ba-torego.

Starobinski, J. (2000). Jean-Jacques Rousseau – przejrzystość i przeszkoda. Warszawa: Wydwanictwo KR.

Sulikowski, A. (2017). Konstytucjonalizm wobec „zemsty postmo-dernizmu”. Acta Universitatis Wratislaviensis, 3791, Przegląd Prawa i Administracji, CX, 95–106. DOI: 10.19195/0137-1134.110.

Swanson, J. A. (2019). The Public and the Private in Aristotle’s Political Philosophy. Ithaca, New York: Cornell University Press.

Taylor, Ch. (2010). Nowoczesne imaginaria społeczne. Kraków: Znak.

Tocqueville, A. de (1996a). O demokracji w Ameryce: T. 1. Kraków: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.

Tocqueville, A. de (1996b). O demokracji w Ameryce: T. 2. Kraków: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.

Weber, M. (1998). Polityka jako zawód i powołanie. Kra-ków–Warszawa: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.

Zmierczak, M. (2019). Demokracja a liberalizm – uwagi z perspektywy XXI w. Annales Universitatis Mariae Cu-rie-Skłodowska, LXVI (1), 465–474.

Total abstract views : 91

PDF Downloads : 206