Zasada pomocniczość jako podstawa koprodukcji zadań oświatowych

Anna Kołomycew

Data publikacji : 2017-06-19

Tom 9 Nr 28 (2018)

Zasada pomocniczość jako podstawa koprodukcji zadań oświatowych

Anna Kołomycew

Dział: Vol. 9, No. 28 (2018), Namysł politologiczny nad Konstytucją RP z 1997 roku

Abstrakt

CEL NAUKOWY:Celem artykułu jest opis mechanizmu przekazywania tzw. małych szkół połączony z oceną skali zjawiska, a także weryfikacja warunków udziału podmiotów społecznych w świadczeniu usług publicznych (koprodukcji).

PROBLEM I METODY BADAWCZE:Problemem badawczy jest koprodukcja usług publicznych (oświatowych) zakładająca udział podmiotów niepublicznych w systemie świadczenia zadań, dotąd przypisanych podmiotom publicznym. Autorka analizuje proces przekazywania tzw. małych szkół podmiotom niepublicznym jako przykład koprodukcji w oświacie. Artykuł prezentuje wyniki badań ilościowych i jakościowych (wywiady). Powstał także na postawie analizy aktów normatywnych, źródeł zastanych i raportów oraz obszernej analizy literatury przedmiotu.

PROCES WYWODU:W toku analizy, autorka omawia specyfikę zasady pomocniczości, jako kluczowej zasady decentralizacji systemu państwa, która wprowadza także formalne postawy udziału obywateli w realizacji zadań publicznych. Następnie prezentuje genezę i sposób rozumienia zjawiska koprodukcji usług publicznych. Kolejno przedstawione zostały formalno-prawne podstawy przekazania tzw. małych szkół podmiotom niepublicznym.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ:

Wnioski wskazują, że udział podmiotów niepublicznych w procesie świadczenia usług oświatowych – pomimo formalnych podstaw – ma charakter marginalny. Koprodukcja usług edukacyjnych (tj. prowadzenie małej szkoły) z udziałem podmiotów społecznych jest silnie uzależniona od warunków lokalnych, nastawienia władz gmin, aktywności społeczeństwa, a także struktury sieci szkół, która jest silnie zróżnicowana w skali Polski.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE:Udział podmiotów społecznych w świadczeniu usług publicznych, którego formalne postawy stanowi zasada pomocniczości może być forma racjonalizacji polityki oświatowej gmin. Skuteczność koprodukcji wymaga jednak właściwego przygotowania zarówno władz, jak i społeczności lokalnej, aktywnej postawy obu stron oraz współpracy w procesie realizacji usług.

Słowa kluczowe

zasada pomocniczości ; koprodukcja ; usługi publiczne ; polityka oświatowa

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Bąkowski, T. (2007). Administracyjnoprawna sytuacja jednostki w świetle zasady pomocniczości, Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business, 60-65; 23-24; 176-182.

Ciepielewska-Kowalik A., 2016, Koprodukcja w polityce opieki i edukacji przedszkolnej, PAN, Warszawa.

Delong, M. (2001). Korporacjonizm i subsydiarność w nauczaniu Jana Pawła II, [w:] Zasada pomocniczości. Wymiar europejski, narodowy, regionalny i lokalny, red. A. Pawłowska, S. Grabowska, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 26-27.

Dolnicki, B. (2005). Ustawa o samorządzie powiatowym. Komentarz, Warszawa: Wolters Kluwer, 25.

Fundowicz, S. (2005). Decentralizacja administracji publicznej w Polsce, Lublin: Wydawnictwo KUL, 21-22.

Ganowicz, E. (2016). Zasada subsydiarności w organizacji i funkcjonowaniu samorządu terytorialnego w III Rzeczypospolitej Polskiej, „Wrocławskie Studia Politologiczne” nr 20, 145-146.

Goodman, J.B., Lovemen, G.W. (1991). Does privatization serve the public interest?, “Harvard Business Review”, Nov-Dec;69(6), https://hbr.org/1991/11/does-privatization-serve-the-public-interest (15.06.2017).

Herczyński, J., Sobotka, A. (2014). Diagnoza zmian w sieci szkół podstawowych i gimnazjów 2007– 2012, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych, s. 18.

Horne M., Shirley T. (2009). Coproduction in public services: a new partnership with citizens, Making government work better. Discussion paper, http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/+/http:/www.cabinetoffice.gov.uk/media/207033/public_services_co-production.pdf.

Interpelacja nr 5483 do ministra edukacji narodowej i sportu w sprawie zasad prowadzenia szkół publicznych przez podmioty niepubliczne, Poznań, dnia 5 listopada 2003, http://orka2.sejm.gov.pl/IZ4.nsf/main/6694B778.

Jakobsen, M., Andersen, S.C. (2016). Coproduction and Equity in Public Service Delivery, “Public Administration Review” Volume 73, Issue 5, 705.

Kaczyńska, A. (2017). Oświata i wychowanie jako zadanie publiczne gmin. Czynniki wpływające na efektywność wydatków budżetowych, Warszawa: CeDeWu.

Kołomycew, A. (2016). Przedsiębiorstwa społeczne w procesie koprodukcji usług publicznych. Analiza uwarunkowań prawno-instytucjonalnych, [w:] Od kwestii robotniczej do nowoczesnej kwestii socjalnej. Studia z polskiej polityki społecznej XX i XXI wieku. T. 4, red. P. Grata, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 176-178.

Kwieciński, Z. (2011). Cztery i pół. Preliminaria – Liminaria – Varia, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW, s. 143.

Majka J., 1988, Katolicka nauka społeczna, Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, Warszawa, 249.

Marzec-Holka, K. (2015). Peryferie edukacyjne szkół wiejskich w warunkach niżu demograficznego, „Pedagogika Społeczna”, nr 3(57), 154.

Millon-Delsol Ch. (2005), Zasada pomocniczości, Kraków: Znak, 57.

Molendowska, M. (2011). Ewolucja chrześcijańsko-demokratycznej wersji zasady pomocniczości, [w:] Zasada pomocniczości. Wymiar europejski, narodowy, regionalny i lokalny, red. A. Pawłowska, S. Grabowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011, 11;16.

Nabatchi, T., Sancino, A., Sicilia, M. (2017). Varieties of Participation in Public Services: The Who, When, and What of Coproduction, early view article, DOI:10.1111/puar.12765 (zostanie opublikowany w 2017 roku w “Public Administration Review”).

NIK (2015). Wykonanie wybranych zadań oświatowych przez jednostki samorządu terytorialnego. Informacja o wynikach kontroli, KNO-4101-007-00/2014 Nr ewid. 49/2015/P/14/027/KNO, Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego Najwyższej Izby Kontroli, Warszawa.

Ostom, E. (1978), Citizen Participation and Policing: What Do We Know?, “Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly” Vol 7, Issue 1-2, 102 – 108.

Ostrom, E. (1996). Crossing the great divide: Coproduction, synergy and development, „World Development” 24 (6), 1073-1075.

Parks, R.B., Baker, R.P., Kiser, L., Oakerson, R.J., Ostrom, E., Ostrom, V., Percy, S.L., Vandivort, M., Whitaker, G.P., Wilson, R. (1981). Consumers as Co-producers of Public Services: Some Economic and Institutional Considerations, “Policy Studies Journal” nr 9, 1-11.

Popławska, E. (2000). Zasada subsydiarności w traktach z Maastricht i Amsterdamu, Warszawa: Scholar, 117.

Prestoff, V. (2012). Innovations in Public Services: Co-Production and New Public Governance in Europe, [w:] Towards Peer Production in Public Services: Case from Finland, red. A. Botero, A. Gryf Paterson, J. Saad-Sulonen, Aalto University publication series Crossover 15/2012, Helsinki 2012,16.

Sedova, T. (2005). Towards the Idea of Civil Society: Two Understanding of the Principle of Subsidiarity, [w:] Civil Society as Democratic Practices, red. A.F. Perez, S.P. Gueye, F. Yang, The Council in Research in Values and Philosophy, Washington, 114-115.

Simmonds, G. (200). Consumer representation in Europe - policy and practice for utilities and network industries. Universal and public service obligations in Europe, Research Report 15, Bath: University of Bath, School of Management.

Sirianni, C. (2009). Investing in Democracy. Engaging Citizens in Collaborative Governance, Washington: Bookings Institutions Press, 39.

Sowa, B. (2011). Konstytucyjna zasada pomocniczości w ustroju samorządu terytorialnego, [w:] Zasada pomocniczości. Wymiar europejski, narodowy, regionalny i lokalny, red. A. Pawłowska, S. Grabowska, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 175-176; 179; 187.

Sześciło, D. (2015). Samoobsługowe państwo dobrobytu. Czy obywatelska koprodukcja uratuje usługi publiczne?, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 76; 77;83-85;81.

Zięba-Załucka, H. (2011). Konstytucjonalizacja zasady subsydiarności w Polskiej Konstytucji a społeczeństwo obywatelskie, [w:] Zasada pomocniczości. Wymiar europejski, narodowy, regionalny i lokalny, red. A. Pawłowska, S. Grabowska, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, 67.

Anna Kołomycew

Afiliacja

Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Nauk o Polityce Polska

Biogram

dr Anna Kołomycew - doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce; absolwentka studiów magisterskich na kierunku politologia oraz licencjackich na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Politologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Obecnie zatrudniona na stanowisku adiunkta w Zakładzie Administracji Publicznej i Polityki Społecznej Instytutu Nauk o Polityce Uniwersytetu Rzeszowskiego. Autorka, współautorka oraz współredaktorka licznych publikacji z zakresu administracji publicznej, samorządu terytorialnego, rządzenia publicznego oraz polityk publicznych (ze szczególnym uwzględnieniem polityki społecznej i ekonomii społecznej), w tym m.in. Zarządzanie w samorządzie terytorialnym (2012 współredakcja z dr Bogusławem Kotarbą), Praktyczny wymiar demokracji lokalnej. Podmioty, instrumenty i wdrażanie polityk publicznych (2013 współredakcja z dr Bogusławem Kotarbą), Polityka młodzieżowa. Wymiar krajowy i europejski (2014, współautorstwo wraz z dr Anną Gąsior-Niemiec i dr Bogusławem Kotarbą). Współzałożycielka i sekretarz Sekcji Administracji i Polityk Publicznych Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych (od 2015 roku). Uczestniczka licznych projketów badawczych - krajowych (NCN) i międzynarodowych (Fundusz Wyszehradzki). Koordynator Programu Erasmus+ w Instytucie Nauk o Polityce Uniwersytetu Rzeszowskiego.