Suwerenność i zwierzchnictwo ludowe: egzystencja prywatna i egzystencja polityczna

dr Anna Krzynówek-Arndt

Data publikacji : 2016-11-18

Tom 7 Nr 18 (2016)

Suwerenność i zwierzchnictwo ludowe: egzystencja prywatna i egzystencja polityczna

dr Anna Krzynówek-Arndt

Dział: ARTYKUŁY TEMATYCZNE / THEMATIC ARTICLES

Abstrakt

Cel naukowy:

Celem artykułu jest rozjaśnienie wewnętrznych napięć, jakimi naznaczone są nowożytne kategorie suwerenności i zwierzchnictwa ludowego. Służy temu próba odczytania różnych znaczeń sprawowania zwierzchnictwa ludowego, jakie wywieść można z twórczości Jana Jakuba Rousseau interpretowanej z perspektyw neorepublikańskiej, humanizmu obywatelskiego, komunitarystycznej i liberalnopolitycznej.

Problem i metody badawcze:

Analiza głównych tekstów politycznych Jana Jakuba Rousseau z uwzględnieniem współczesnych kierunków interpretacyjnych pokazuje, że te – rozbieżne nieraz interpretacje – należy odczytywać w świetle przedstawionej przez Roberta Spaemanna tezy o nieodwracalnym rozbiciu politycznej całości i rozdwojeniu egzystencji prywatnej i egzystencji politycznej u Rousseau.

Proces wywodu:

Realizacji celu naukowego artykułu służy próba odczytania różnych znaczeń sprawowania zwierzchnictwa ludowego, jakie wywieść można z twórczości Jana Jakuba Rousseau interpretowanej z perspektyw neorepublikańskiej, humanizmu obywatelskiego, komunitarystycznej i liberalnopolitycznej. Problematyczna relacja między rozumną wolą powszechną i faktycznym konsensem większości jako jej reprezentacją wynika z prób połączenia dwóch tradycji określanych przez Spaemanna jako klasyczna i nominalistyczna.

Wyniki analizy naukowej:

Pozwala to ukazać we wnioskach końcowych ideę zwierzchnictwa ludowego jako instytucję naznaczoną napięciami wiążącymi się z mieszaną prywatno-polityczną egzystencją człowieka nowożytnego.

Wnioski, innowacje, rekomendacje:

Projekt dobrze urządzonego społeczeństwa, którego opis odnaleźć można w Umowie społecznej i Uwagach o rządzie polskim ujawnia dwuznaczności nowożytnej idei suwerenności ludu, która może być uwzględniona przy jej analizie jako naczelnej zasadzie ustrojowej państwa współczesnego.

Słowa kluczowe

suwerenność ; zwierzchnictwo ludowe ; Rousseau ; Robert Spaemann ; egzystencja prywatna i egzystencja polityczna

Inne teksty tego samego autora

dr Anna Krzynówek-Arndt, Edytorial: Osoba, wspólnota, polityka , Horyzonty Polityki: Tom 7 Nr 19 (2016): Osoba, wspólnota, polityka

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Baczko, B. (1966). Paradoksy russoistyczne. W J.J. Rousseau, Umowa społeczna oraz Uwagi o Rządzie Polskim [i inne pisma], tłum. B. Baczko i in., oprac i wstępem opatrzył: B. Baczko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Baczko, B. (2009). Rousseau: samotność i wspólnota. Gdańsk: wydawnictwo słowo/obraz terytoria.

Bernard, F.M. (1984). Patriotism and Citizenship in Rousseau: A Dual Theory of Public Willing? The Review of Politics, Vol. 46, No. 2, pp. 244-265.

Bertram, Ch. (2004). Rousseau and ‘The Social Contract’. London, New York: Routledge.

Habermas, J. (2005). Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, tłum. A. Romaniuk, R. Marszałek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Kantorowicz, E.H. (2008). Pro patria mori w średniowiecznej myśli politycznej, tłum. R. Pawlik. Kronos, nr 4/2008, s. 5-22.

MacIntyre, A. (2004). Czy patriotyzm jest cnotą?, tłum. T. Szubka. W P. Śpiewak (red.), Komunitarianie. Wybór tekstów (ss. 285-304). Warszawa: Fundacja Aletheia.

Noone, J.B. (1970). The Social Contract and the Idea of Sovereignty in Rousseau. The Journal of Politics, Vol. 32, No. 3, pp. 696-708.

Peretiatkowicz, A. (1921). Filozofja społeczna J.J. Rousseau’a. Poznań: Fiszer i Majewski.

Rawls, J. (1998). Liberalizm polityczny, tłum. A, Romaniuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rawls, J. (2010). Wykłady z historii filozofii polityki, tłum. S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.

Rousseau, J.J. (1955). Emil czyli o wychowaniu, tom 1, tłum. W. Husarski, wstępem i komentarzem opatrzył J. Legowicz. Wrocław: Zakład imienia Ossolińskich Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Rousseau, J.J. (1956). Ekonomia polityczna, tłum. H. Elzenberg. W J.J. Rousseau, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, oprac. i wstęp: H. Elzenberg. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Rousseau, J.J. (1966a). Uwagi o rządzie polskim i jego projektowanej naprawie, tłum. M. Staszewski. W J.J. Rousseau, Umowa społeczna oraz Uwagi o Rządzie Polskim [i inne pisma], tłum. B. Baczko i in., oprac. i wstępem opatrzył: B. Baczko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Rousseau, J.J. (1966b). List do arcybiskupa de Beaumont, tłum. H. Rosnerowa. W J.J. Rousseau, Umowa społeczna oraz Uwagi o Rządzie Polskim [i inne pisma], tłum. B. Baczko i in., oprac. i wstępem opatrzył: B. Baczko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Rousseau, J.J. (2002). Umowa społeczna, tłum. A. Peretiatkowicz, Kęty: Wydawnictwo Antyk.

Shklar, J. (1969). Men and Citizens. A study of Rousseau’s social theory. Cambridge: Cambridge University Press.

Spaemann, R. (2006). Utopia wolności od panowania. W R. Spaemann, Granice (ss. 275-302), tłum. J. Merecki. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Spaemann, R. (2011). Rousseau – człowiek czy obywatel. Dylemat nowożytności. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Viroli, M. (1988). Jean-Jacques Rousseau and the ‘well-ordered society’. Cambridge: Cambridge University Press.

Viroli, M. (2002). Republicanism, trans. A. Shugaar. New York: Hill and Wang.

Zaborowski, H. (2010). Robert Spaemann’s Philosophy of the Human Person. Nature, Freedom, and the Critique of Modernity. Oxford: Oxford University Press.