Granice władzy sądowniczej a prawo do obrony

Piotr Jóźwiak

doi:10.35765/hp.2413

Data publikacji : 2023-02-10

Tom 14 Nr 47 (2023)

Granice władzy sądowniczej a prawo do obrony

Piotr Jóźwiak

https://orcid.org/0000-0001-6223-971X

DOI: https://doi.org/10.35765/hp.2413

Dział: Vol. 14, No. 47 (2023): Granice władzy w demokracji konstytucyjnej

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Artykuł jest poświęcony zagadnieniu związanemu z sytuacją, gdy oskarżony posiada więcej niż jednego obrońcę i każdy z nich złoży środek odwoławczy. Celem artykułu jest wykazanie, iż granice władzy sądowniczej są ograniczone konstytucyjnym prawem do obrony.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: W orzecznictwie sądowym dominuje pogląd, iż niedopuszczalne jest rozpoznanie zażalenia wniesionego przez jednego z obrońców oskarżonego na postanowienie sądu pierwszej instancji, które już się uprawomocniło na skutek rozpoznania zażalenia innego obrońcy tej samej osoby. W pracy wykorzystano metody dogmatyczną oraz historyczną.

PROCES WYWODU: W ujęciu historycznym przedstawiono prawdopodobną przyczynę ograniczenia maksymalnej liczby obrońców (do trzech), których może posiadać jeden oskarżony. Następnie omówiono konstytucyjne rozumienie prawa do obrony formalnej, a także wskazano argumenty uzasadniające jej ograniczenie w ustawie.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W artykule starano się wykazać, iż ograniczanie uprawnień któregokolwiek z obrońców stanowi niczym nieuzasadnione ograniczanie konstytucyjnego prawa do obrony, w którym mieści się prawo do posiadania trzech obrońców, a każdy z tych obrońców posiada pełnię praw obrończych niezależnie od pozostałych obrońców.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Gdy w procesie występuje kilku obrońców, każdy z nich posiada pełnię praw obrończych i nie jest krępowany czynnościami procesowymi innego obrońcy. Odnosi się to także do odrębnego wnoszenia środków odwoławczych przez każdego z obrońców.

Słowa kluczowe

obrona ; prawo do obrony formalnej ; zażalenie ; powaga rzeczy osądzonej (res iudicata)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Banaszak, B. (2012). Komentarz do art. 42 Konstytucji. W B. Banaszak. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. LEGALIS.

Bojańczyk, A. (2014). Dlaczego mandatowi przysługuje prawo do wyznaczenia tylko trzech obrońców i czy nie należałoby zmienić tej reguły w toku przyszłych prac nad rekodyfikacją prawa pro-cesowego? Palestra, 1-2, 204–208.

Daszkiewicz, W. (1986). Minimalna obrona obligatoryjna w procesie karnym. Państwo i Prawo, 1, 104–106.

Glaser, S. (1974). Urywki wspomnień. Londyn: Odnowa.

Gostyński, Z. (1998). Komentarz do art. 77 Kodeksu postępowania kar-nego. W J. Bartoszewski, L. Gardocki, Z. Gostyński, S.M. Przyjem-ski, R.A. Stefański, & S. Zabłocki. Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1. Warszawa: Lex a Wolter Kluwer business.

Grzegorczyk, T. (2014). Komentarz do art. 77 Kodeksu postępowania karnego. W T. Grzegorczyk. Kodeks postępowania karnego. Komen-tarz, t. 1: Artykuły 1–467 (s. 339–341). Warszawa: Lex a Wolter Kluwer business.

Gutowski, M., & Kardas, P. (2017). Konstytucja z 1997 r. a model kontroli konstytucyjności prawa. Palestra, 4, 11–27.

Hart, H.L.A. (2020). Pojęcie prawa. J. Woleński (Tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Hauser, R. (2015). Odrębność władzy sądowniczej w doktrynie i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego – zagadnienia wy-brane. Kwartalnik Krajowej Rady Sądownictwa, 1(26), 5–8.

Hauser, R., & Trzciński, J. (2010). Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Admi-nistracyjnego. Warszawa: LexisNexis.

Hofmański, P., Sadzik, E. & Zgryzek, K. (1999). Kodeks postępowania karnego. Tom 1. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.

Izydorczyk, J. (2004). Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 21 października 2003 r. I KZP 31/03. Palestra, 9-10(49), 250–261.

Jabłoński, P. & Kaczmarek, P. (2017). Granice władzy prawniczej w perspektywie polskiej tradycji socjologicznej. Kraków.

Jabłoński, P., & Kaczmarek, P. (2013). O trzech granicach władzy prawniczej. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, 1(6), 93–108.

Krudysz, M. (2015). Zażalenie na prawomocne postanowienie o zastosowaniu lub przedłużeniu tymczasowego aresztowania. LEX.

Marszał, K., Zryzek, K. & Stachowiak, S. (2005). Proces karny. Kato-wice: Volumen.

Michałowski, A. (2015). Spojrzenie obrońcy na sumienie sędziowskie i prawdę formalną w kontradyktoryjnym procesie karnym. W J. Gie-zek, P. Kardas (Red.). Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny (s. 134–137). Warszawa: Wolters Kluwer.

Mogilnicki, A. (1938). Jeszcze jedna nowela do k.p.k. (Zmiany w dekrecie o usprawnieniu postępowania sądowego). Gazeta Są-dowa Warszawska, 49, 697–699.

Nowicki, M.A. (2021). Komentarz do art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. W M.A. Nowicki, Wokół Kon-wencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (s. 741). Warszawa: Wolters Kluwer Polska.

Ostojski, P. (2022). Czy sąd administracyjny może odmówić zasto-sowania ustawy? Studium przypadku. Prokuratura i Prawo, 4, 105–122.

Piotrowski, R. (2018). Sędziowie i granice władzy demokratycznej w świetle Konstytucji RP. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 1(80), 215–229. DOI: 10.14746/rpeis.2018.80.1.17.

Pohl, Ł. (2006). Składanie nieprawdziwych wyjaśnień przez oskar-żonego w polskim postępowaniu karnym – szkic teoretyczno-prawny. Prokuratura i Prawo, 6, 38–44.

Pohl, Ł. (2019). Prawo karne. Wykład części ogólnej. Warszawa: Wol-ters Kluwer.

Posnow, W. (2014). Komentarz do art. 77 kodeksu postępowania karne-go. W J. Skorupka (Red.). Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.

Skrętowicz, E., & Kmiecik, R. (2002). Proces karny. Część ogólna. Kra-ków: Kantor Wydawniczy „Zakamycze”.

Skuza, A. (2004). Glosa do uchwały SN z dnia 21 października 2003 r., I KZP 31/03. Państwo i Prawo, 12, 124–128.

Śliwiński, S. (1948). Polski proces karny przed sądem powszechnym. Zasady ogólne. Warszawa: Gebethner i Wolff.

Wasilewski, A. (2002). Granice władzy sądowniczej wobec władzy usta-wodawczej w świetle zasady trójpodziału władz (przyczynek do dys-kusji). W A. Dębiński, A. Grześkowiak, & K. Wiak (Red.). Ius et lex. Księga jubileuszowa ku czci profesora Adama Strzembosza (s. 355–362). Lublin: KUL.

Wiliński, P. (2006). Zasada prawa do obrony w polskim procesie karnym. Kraków: Kantor Wydawniczy „Zakamycze”.

Ziembiński, Z. (1980). Problemy podstawowe prawoznawstwa. War-szawa: PWN.

Ziębiński, A. (2004). Glosa do uchwały SN z dnia 21 października 2003 r., I KZP 31/03. Przegląd Sądowy, 1, 126.

Wykaz orzeczeń

Wyrok SN z dnia 10 czerwca 1967 r., V KRN 435/67, OSNKW 1967, nr 11, poz. 116.

Postanowienie SN z dnia 26 listopada 2002 r., III Kz 47/02, OSNKW 2003, nr 3-4, poz. 35.

Uchwała SN z dnia 21 października 2003 r., I KZP 31/03, OSNKW 2003, nr 11-12, poz. 95.

Wyrok TK z dnia 17 lutego 2004 r., SK 39/02, OTK-A 2004, Nr 2, poz. 7.

Wyrok SN z dnia 1 kwietnia 2005 r., V KK 346/04, LEX nr 148226.

Postanowienie SA we Wrocławiu z dnia 2 sierpnia 2007 r., II AKZ 391/07, KZS 2007, nr 12, poz. 79.

Wyrok SA w Katowicach z dnia 12 listopada 2009 r., II Aka 310/09, LEX nr 553882.

Wyrok TK z dnia 11 grudnia 2012 r., P 37/11, OTK ZU 2012, nr 11A, poz. 133.

Postanowienie SA w Szczecinie z dnia 22 stycznia 2014 r., II AKz 16/14 (niepubl.).

Wyrok TK z 20 maja 2014 r., SK 13/13, OTK-A 2014, Nr 5, poz. 54.

Postanowienie SA w Szczecinie z dnia 30 lipca 2014 r., II AKz 246/14 (niepubl.).

Postanowienie TK z dnia 21 maja 2015 r., Ts 326/14, OTK ZU 2015, nr 3B, poz. 318.

Total abstract views : 76

PDF Downloads : 129