English
Język Polski
The constitutional principle of common welfare at a time of a pandemic in Poland
Anna Teresa Budzanowska
https://orcid.org/0000-0002-8662-605XMariusz Radziewski
https://orcid.org/0000-0001-7462-640XAbstrakt
Cel naukowy: Analiza aktywności normatywnej w Polsce w związku z COVID-19 (tzw. tarcz antykryzysowych), która doprowadziła do zderzenia praw podstawowych z zasadami konstytucyjnymi wywołując debatę o transgresji ustrojowej i zasadach limitujących działania władzy względem obywateli. Zaprezentowanie, jak w sytuacjach kryzysu lub stanów nadzwyczajnych strategie rządowe mogą przeobrażać ustrój za pomocą wzmocnionej normatywnie redefinicji pojęć konstytuujących.
Problem i metody badawcze: Doktrynalne ujęcie zasad konstytucyjnych jako konsensusu pokolenia Solidarności XX w. wydawało się ugruntowane w polskiej kulturze politycznej. COVID-19 spowodował próbę ich redefinicji poprzez wybór strategii rządowej walki z kryzysem w zakresie limitacji praw oraz wątpliwości wynikających z kolizji tych działań z normami konstytucyjnymi. Wykorzystano prawno-doktrynalną analizę porównawczą i syntezę literatury.
Proces wywodu: Zaprezentowano uwarunkowania konstytuowania zasad konstytucyjnych w Polsce w kontekście pojęcia dobra wspólnego jako pryncypium relacji państwo – obywatel. Przeanalizowano transgresję doktrynalną dokonującą się pod wpływem funkcjonowania rządowej walki z COVID-19 oraz przedstawiono wnioski dotyczące zagrożeń ustrojowych w kontekście prób reinterpretacji pojęć fundamentalnych dla demokratycznego państwa prawa.
Wyniki analizy naukowej: COVID-19 dowiódł, że obowiązujące regulacje nie są wystarczające do zabezpieczenia zasady dobra wspólnego jako nakazu skierowanego wobec władzy publicznej pełnienia przez nią roli służebnej w realizacji tej zasady w interesie obywateli. Kryzysy stają się pretekstem dla decydentów do ustanawiania norm wprowadzających prymat interesów władzy nad obywatelami, co w konsekwencji prowadzi do naruszenia zasady godności człowieka, jako źródła wolności i praw jednostkowych oraz nienaruszalnej istoty wolności i praw w kontekście nadrzędnego pojęcia dobra wspólnego, jako pryncypium konstytuującego relacje państwo – obywatel /władza – społeczeństwo.
Wnioski, innowacje rekomendacje: Rozważenie ustanowienia dodatkowych mechanizmów normatywnych, które zapobiegałyby zagrożeniu interpretowania zasady dobra wspólnego jako prymatu interesów państwa nad interesem obywateli. Tym bardziej, że w historii polskiego ustroju,II Rzeczpospolitej, ukonstytuowano doktrynę zdefiniowaną z prymarnym wskazaniem na racje państwa stojącą w sprzeczności z ideowymi postulatami pokolenia Solidarności, które przesądziły o kształcie polskiego systemu politycznego po 1989 r.
Inne teksty tego samego autora
- Anna Teresa Budzanowska, Od chrześcijańskiego racjonalizmu do racjonalistycznego ateizmu - francuska myśl oświeceniowa. , Horyzonty Polityki: Tom 12 Nr 39 (2021): Globalizacja – problematyka władzy politycznej w świecie współczesnym
Szczegóły
Bibliografia
Statystyki
Autorzy
Zasady cytowania
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych: