Zjawisko depopulacji w Polsce jako determinanta rozwoju społeczno-gospodarczego

Wiesława Lizińska; Roman Kisiel

doi:10.35765/hp.2289

Published : 2022-09-29

Vol. 13 No. 44 (2022)

The phenomenon of depopulation in Poland as a determinant of socio-economic development

Wiesława Lizińska

https://orcid.org/0000-0002-6957-2846

Roman Kisiel

https://orcid.org/0000-0002-3282-1378

DOI: https://doi.org/10.35765/hp.2289

Section: Articles Varia

Abstract

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the analyses is to diagnose the demographic situation in Poland in general, regional approach of the problem and in relation to the basic measure of economic growth and development - the gross domestic product index.

THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem is the demographic situation assessment and indication the depopulation phenomenon significance as a determinant of socio-economic development. The paper uses a critical analysis of the literature on the economic development issues. Data on the demographic situation in Poland was analysed according to Webb's typology, the phenomenon of depopulation, economic growth and development, using the GDP per capita index.

THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The first part refers to the importance of economic growth and development. The second - the argument relates to the results of analyses aimed at diagnosing, on the basis of data from public statistics, the demographic situation in Poland, in regional terms, in relation to the basic measure of economic growth and development - GDP.

RESEARCH RESULTS: The unfavourably progressing demographic situation was diagnosed. The depopulation process is mainly generated due to the negative natural increase rate. 10 regions were diagnosed as dually depopulated. The dual active regions have an average and high GDP level. The demographic situation was most strongly created by the negative natural increase rate and the negative migration balance in 2 regions: with a very and an average GDP level.

CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATION: The analysis showed an unfavourable tendency of the population decline, due to the limited possibilities of effectively stimulating the growth of natural population. Regions that are dually inactive are in a difficult situation. The direction of choosing the tools of socio-economic policy can be found taking into account the fact that dually active regions have relatively more favourable and improving economic situation.

Details

References

Indicators

Authors

Download files

PDF (Język Polski)

Zasady cytowania

Altmetric indicators

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Authors who publish with this journal agree to the following terms:

Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a CC BY-ND licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
Authors are asked to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.

Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following reserach society portals:

References

Bartosiewicz, B. (2016). Polityka rozwoju lokalnego w kurczących się małych miastach. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 418, 22–31. DOI: 10.15611/pn.2016.418.02.

Biały, Sz., & Długosz, Z. (2015). Typologia demograficzna krajów Europy wg Webba w latach 2005–2025. Kultura i Polityka: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie, 18, 151–164. bwme-ta1.element.desklight-46f496ab-305a-4d86-8fa3-e2c62124c75b.

Bleha, B. (2019). How much can societal turning points affect fore-casts’ accuracy in Europe? Case of post-communistic transfor-mation in Slovakia and the Czech Republic. European Journal of Futures Research, 7(6),1–12. DOI: https://doi.org/10.1186/s40309-019-0158-z.

Bleha, B., Burcin, B., Kučera, T., Šprocha, B., & Vaňo B. (2018). The Population Prospects of Czechia and Slovakia until 2060. Demo-grafie, 60, 219–233. https://www.czso.cz/documents/10180/61449038/13005318q3_219-233.pdf/dbe45dbe-27f3-4170-8d8f-de1de0d61acf?version=1.0

Bocian, A. F. (2011). Makroekonomia wzrostu – uwarunkowania globalne. Optimum. Studia Ekonomiczne, 1(49), 18–40.

Burneika, D., Daugirdas, V., & Ubarevičienė, R. (2014). Migration as a factor of development of the depopulating areas in East EU countries – The case of Lithuania. Institute of Geography and Spa-tial Organization, Polish Academy of Sciences, EUROPA XXI, 27, 79–95. DOI: http://dx.doi.org/10.7163/Eu21.2014.27.6.

Cichy, J. (2020). Wyludnienie jako czynnik wpływający na dochody własne jednostek samorządu terytorialnego. W J. Hrynkiewicz & G. Ślusarz (Red.), Depopulacja. Uwarunkowania i konsekwencje. Biblioteka Wiadomości Statystycznych, 68, (217–220). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Rządowa Rada Ludnościowa.

Coleman, D. (2005). Facing the 21st Century: New Developments, Continuing Problems. W M. Macura, A. MacDonald, &W. Haug (Red.), The new demographic regime: population challenges and policy responses (11–44). New York and Geneva: United Nations.

Dokurno, Z., (2009). Modele endogenicznego wzrostu gospodarczego jako próba projekcji aktywności gospodarczej w warunkach integracji i globalizacji. W M. Noga, & M.K. Stawicka (Red.), Modele rozwoju gospodarczego dla Polski w dobie integracji europejskiej i globalizacji (35–46). Warszawa: CeDeWu.

Gaczek, W.M. (2010). Metropolia jako źródło przewagi konkurencyjnej gospodarki regionu. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 246, 5–21.

Galiński, P. (2015). Determinants of debt limits in local governments: case of Poland. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 213, 376–382. DOI: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.11.554.

Głodowska, A. (2011). Wpływ rozwoju gospodarczego na sytuację demograficzną w krajach Unii Europejskiej. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 18, 394–408. bwme-ta1.element.ekon-element-000171192785.

Gornowicz, M., & Wichowska, A. (2017). Struktura demograficzna a dochody gmin województwa warmińsko-mazurskiego w latach 2010–2014. Społeczeństwo i Ekonomia, 1(7), 61–72. DOI: 10.15611/sie.2017.1.05.

Grosse, T.G. (2002). Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju re-gionalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 1(8), 25–48.

GUS. (2020). Rozwój regionalny Polski – raport analityczny 2020. Ana-lizy statystyczne. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030, Warszawa. https://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/publikacje-regionalne/opracowa-nia-zbiorcze/rozwoj-regionalny-polski-raport-analityczny-2020,11,1.html.

GUS. (2021). Produkt krajowy brutto – rachunki regionalne w latach 2017–2019. Analizy statystyczne. Warszawa. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/rachunki-regionalne/produkt-krajowy-brutto-rachunki-regionalne-w-latach-2017-2019,1,20.html

GUS. (2021a). Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Informacje statystyczne, Warszawa, (dane dla lat 2000–2021). https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-stan-w-dniu-31-12-2020,6,29.html

GUS. (2022). Rozwój regionalny Polski – raport analityczny 2021. Analizy statystyczne. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030, Warszawa. https://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/publikacje-regionalne/opracowa-nia-zbiorcze/rozwoj-regionalny-polski-raport-analityczny-2021,11,2.html

Gwodzicka-Piotrowska, M. (2012). Budżet gminy jako element zarządzania jednostką samorządu terytorialnego. Studia Ekono-miczne i Regionalne, 5 (2), 100–106.

Haczek, A., & Kłos, A. (2019). Zmienność migracji stałych na obszarze aglomeracji bielskiej. Annales Universitatis Paedagogicae Cra-coviensis Studia Geographica, 13, 166–177. DOI: 10.24917/20845456.13.12.

Hryniewicz, J. (2000). Endo-i egzogeniczne czynniki rozwoju gospodarczego gmin i regionów. Studia Regionalne i Lokalne, 2, 53–77.

Janiszewska, A. (2019). Problemy demograficzne dużych miast w Polsce – rozwój czy regres? W B. Cieślińska (Red.), Oblicza dużego miasta: instytucje, organizacje, procesy (s. 23–53). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Kisiel, R., Szczebiot-Knoblauch, L., & Stelmaszewska, A. (2009). Em-igration and Factors Determining Return to Poland of the Gradu-ates of the Faculty of Social Sciences and Arts of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn. Olsztyn Economic Journal, 4(1), 138–151.

Kosiedowski, W., & Potoczek, A. (2001). Strategia rozwoju jako in-strument podnoszenia konkurencyjności lokalnych jednostek te-rytorialnych. W W. Kosiedowski (Red.), Strategie i polityka rozwoju lokalnego (s. 9–24). Olecko: Wydawnictwo Wszechnica Mazurska.

Kurzynowski, A. (2020). Procesy depopulacyjne a zrównoważony rozwój. W J. Hrynkiewicz, & G. Ślusarz (Red.), Depopulacja. Uwa-runkowania i konsekwencje. Biblioteka Wiadomości Statystycznych, 68, (163–166), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Rządowa Rada Ludnościowa.

Lizińska, W., Grzybowska-Brzezińska, M., Grzywińska-Rąpca, M., Babuchowska, & K., Chrobocińska, K. (2021). Uwarunkowania rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w aspekcie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego – studium empiryczne. Ostrołęka: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika.

Łuszczyk, M. (2011). Globalizacyjne i demograficzne zagrożenia rozwoju społeczno-gospodarczego – implikacje dla Polski. Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Współczesne Problemy Demograficzne w Dobie Globalizacji – Aspekty Pozytywne i Negatywne, 95, 167–174.

Majdzińska, A. (2018). Obszary depopulacyjne w Polsce w latach 2002–2014. Studia Demograficzne, 1(173), 23–54. DOI: https://doi.org/10.33119/SD.2018.1.2.

Marks Bielska, R., Lizińska, W., Babuchowska, K. & Kaczmarczyk, M. (2015.) Conditions underlying migrations from Poland to Germany and the United Kingdom. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Marks-Bielska, R., & Nazarczuk, J.M. (2012). Uwarunkowania wzrostu gospodarczego Polski w latach 2001–2012 w kontekście modelu wzrostu Solowa. Optimum. Studia Ekonomiczne, 2(56), 21–33.

Miszczuk, A. (2007). Mechanizm rozwoju lokalnego i regionalnego. W A. Miszczuk, M. Miszczuk, & K. Żuk (Red.). Gospodarka samo-rządu terytorialnego (s. 161–167). Warszawa: PWN.

Niewiadomska, A., & Sobolewska-Poniedziałek, E. (2015). Srebrna gospodarka – nowy paradygmat rozwoju starzejącej się Europy. Ekonomia XXI wieku, 3, 65–81, DOI: 10.15611/e21.2015.3.04.

Okólski, M. (2010). Wyzwania demograficzne Europy i Polski. Studia Socjologiczne, 4(199), 37–78.

Otovescu, C., & Otovescu, A. (2019). The Depopulation of Romania – is it an Irreversible Process? Revista de Cercetare si Interventie Sociala, 65, 370–388. DOI: https://doi.org/10.33788/rcis.65.23.

Piech, K. (2021). Ocena sytuacji demograficznej Polski na podstawie analizy typologii demograficznych J. Webba i J. Długosza. Urban Development Issues, 72, 42–52. DOI: https://doi.org/10.51733/udi.2021.72.04.

Szukalski, P. (2020). Depopulacja w Polsce – kilka refleksji. W J. Hrynkiewicz, & G. Ślusarz (Red.). Depopulacja. Uwarunkowania i konsekwencje. Biblioteka Wiadomości Statystycznych, 68, 167–171. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Rządowa Rada Ludnościowa.

Śleszyński, P. (2018). Demograficzne wyzwania rozwoju regionalnego Polski. Studia PKZK PAN, 183, 225–247.

Wasilewska, E., & Pietrych, L. (2018). Starzenie się społeczeństwa a wzrost gospodarczy w krajach Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 18(4), 481–492. DOI: 10.22630/PRS.2018.18.4.136.

Webb, J.W. (1963). The natural and migrational components of pop-ulation changes in England and Wales 1921–1931. Economic Geography, 39(2), 130–148.

Wilkin, J. (2003). Peryferyjność i marginalizacja w świetle nowych teorii rozwoju (nowa geografia ekonomiczna, teoria wzrostu en-dogennego, instytucjonalizm). W A. Bortłomiuk (Red.), Regiony peryferyjne w perspektywie polityki strukturalnej Unii Europejskiej (s. 44–52). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Zalega, T. (2018). Proces starzenia się społeczeństwa – wybrane aspekty. Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie, 1(26), 121–139. DOI: https://doi.org/10.25312/2391-5129.26/2018_121-139.

Total abstract views : 137

PDF Downloads : 232

Wiesława Lizińska

https://orcid.org/0000-0002-6957-2846

Affiliation

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; Wydział Nauk Ekonomicznych; Katedra Polityki Gospodarczej i Regionalnej Poland

Roman Kisiel

https://orcid.org/0000-0002-3282-1378

Affiliation

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Poland