Abstract

Trwające równolegle procesy globalizacji i integracji europejskiej mają istotny wpływ na tożsamość i kulturę narodów Europy. Poszerzenie Unii na wschód w 2004 i 2007 roku, oprócz zwiększenia liczby państw członkowskich, prowadzi również do zmian etnicznych i narodowych w całym ugrupowaniu integracyjnym. Migracje są przyczyną konfrontacji ludności z innymi kulturami, tradycjami czy religią. Wszystkie aspekty życia codziennego przenikają się i konfrontują z panującymi stereotypami. Celem przewodnim niniejszej publikacji jest ukazanie zmian, jakie nastąpiły w świadomości Polaków po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Artykuł ma charakter teoretyczno-empiryczny. Część teoretyczna powstała przy wsparciu literatury przedmiotu, artykułów z czasopism branżowych, wiarygodnych źródeł internetowych oraz badań CBOS. Część empiryczna została opracowana na podstawie badań własnych. W tym celu został stworzony i wykorzystany autorski kwestionariusz ankiety, na który odpowiedziało 400 losowo wybranych osób zamieszkujących cały kraj. Wyodrębniono tutaj mieszkańców wsi, mieszkańców miast do 50 tys. mieszkańców oraz mieszkańców miast powyżej 50 tys. mieszkańców.

Po przeanalizowaniu wyników można stwierdzić, że im mniejsza miejscowość, tym większe przywiązanie do miejsca zamieszkania. Z drugiej strony następuje widoczny wzrost identyfikacji Polaków z Europą. Obserwowane są zmiany w świadomości Polaków jako Europejczyków; coraz bardziej upodabniają się oni do swoich zachodnich sąsiadów. Nadal jesteśmy dumni z przynależności do narodu polskiego – blisko 60% respondentów zadeklarowało taki stan rzeczy. Według badanych czynnikami decydującymi o tożsamości narodowej są: rodzina i wychowanie – blisko 86% udzielonych odpowiedzi, pochodzenie – 82,1%, a także społeczność, w której przebywamy – 73% oraz historia – 71%. Należy liczyć się z tym, że w niedalekiej przyszłości powszechny stanie się hybrydowy model identyfikacji, w którym jednostka będzie utożsamiała się w równym stopniu zarówno ze swoim narodem, jak i narodem europejskim.

The simultaneous processes of globalisation and European integration strongly influence the identity and culture of the European people. The enlargement of the European Union to the east in 2004 and 2007, and the increase in the number of member states, has led to changes within the ethnic and national structures of the whole Union. People are experiencing a conflict of cultures, traditions and religions due to migration. All the aspects of everyday life interpenetrate with one another and are contrasted with the existing stereotypes. This thesis is concerned with an analysis of the changes that the Polish peoples’ consciousness has undergone after the accession to the European Union. The theory presented in this dissertation is based on the information provided in the literature on the subject: articles, professional journals, and reliable Internet sources. Moreover, the results are supported with statistical data acquired from the website of the Central Statistical Office and the CBOS (Polish Public Opinion) research. The empirical work has been carried out on the basis of personal research. The research has been performed through the use of a questionnaire which was completed by 400 randomly chosen citizens of Poland. The respondents have been assigned to several groups; the residents of villages; towns of up to 50000 residents; cities with more than 50000 residents.

The analysis of data led us to conclude that the smaller the town the more its inhabitants are attached to their home towns. However, the increase in the identification of Poles with Europe is observable. The Poles’ consciousness as Europeans has also undergone changes; Poles have become more and more alike their western neighbours. They are still proud of being Polish, as was declared by nearly 60% of the respondents. The characteristics of a true Pole are still believed to be patriotism and pride, but also living by stereotypes. According to the respondents the decisive factors in the process of forming national identity are: family and upbringing (nearly 80%), descent (82.1%), the society one belongs to (73%), and historical conditions (71%). However, it should be anticipated that in the near future an amalgamated model of identity will become the most widespread; one’s national identity will be as strong as one’s identification with Europe.