Jean-Jacques Rousseau i James Madison. Dwa modele obywatelstwa w tradycji doktryny suwerenności ludu

dr Rafał Lis

Data publikacji : 2016-11-18

Tom 7 Nr 18 (2016)

Jean-Jacques Rousseau i James Madison. Dwa modele obywatelstwa w tradycji doktryny suwerenności ludu

dr Rafał Lis

Dział: ARTYKUŁY TEMATYCZNE / THEMATIC ARTICLES

Abstrakt

Cel naukowy:

Celem artykułu jest analiza myśli Jean-Jacques’a Rousseau i Jamesa Madisona (zaliczanych do najbardziej znaczących teoretyków powszechnego czy też republikańskiego ustroju w XVIII wieku), ze szczególnym uwzględnieniem tematu obywatelstwa.

Problem i metody badawcze:

Autor skupia się na powiązaniach między ujęciami ludu i wynikającymi z nich koncepcjami obywatelstwa. Zastanawia się czy składają się one na spójną wizję roli ustrojowej obywateli czy też – przeciwnie – ukazują one poważne rozbieżności w obrębie szerszej tradycji doktrynalnej. W tym celu sięga autor do najważniejszych prac tych pisarzy, wspierając swe wnioski krytycznymi odniesieniami do literatury sekundarnej, dotyczącej zwłaszcza ich poglądów na temat suwerenności ludu.

Proces wywodu:

Artykuł rozpoczyna się on analizy myśli Rousseau, przechodząc następnie do myśli Madisona. Jest on zakończony rodzajem podsumowania, które daję okazję do uchwycenia zasadniczych powiązań i – przede wszystkim – różnic między ich argumentami.

Wyniki analizy naukowej:

Analiza myśli obydwu autorów wykazuje, że w obrębie osiemnastowiecznej tradycji doktryny suwerenności ludu. Wykazuje ona, że Rousseau postrzegał zwykłych obywateli w kategoriach bardzo czynnego zwierzchnictwa, domagając się częstych zgromadzeń ludu, uznanych za konieczne narzędzia ujawniania woli powszechnej. W tym względzie Madison ostrzegał stanowczo przed bardziej bezpośrednią czy zorientowaną lokalnie aktywnością obywatelską, poszukując takich mechanizmów wyborczych i ustrojowych tzw. rządów większościowych, które bardziej służyłyby interesowi publicznemu, zabezpieczając jednocześnie prawa mniejszości.

Wnioski, innowacje, rekomendcje:

Dalej idącym wnioskiem jest ten mianowicie, że dwa opisane modele obywatelstwa odsłaniają w istocie stosunkowo szerokie możliwości definiowania suwerenności ludu i – ściślej biorąc – roli ustrojowej aktywności obywatelskiej. Ta ostatnia będzie zależeć ostatecznie od założeń dotyczących dziedziny publicznej oraz oceny możliwości moralnych i politycznych samych obywateli.

Słowa kluczowe

Suwerenność ; zwierzchnictwo ludu ; lud ; obywatelstwo

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Adams, W.P. (2001). The First American Constitutions: Republican Ideology and the State Constitutions in the Revolutionary Era. Lanham–Boulder–New York–Oxford: Rowman & Littlefield Publishers

Ball, T. (1988). „A Republic – If You Can Keep It”. W: T. Ball, J.G.A. Pocock (red.), Conceptual Change and the Constitution (ss. 137-164). Lawrence: University Press of Kansas

Banning, L. (1974). Republican Ideology and the Triumph of the Constitution 1789 to 1793, William and Mary Quarterly, 3rd ser., 31, 167-188

Baker, K.M. (1987). Representation. W: K.M. Baker (red.), The French Revolution and the Creation of Modern Political Culture (Vol. 1, The Political Culture of the Old Regime) (ss. 469-490). Oxford: Pergamon Press

Conniff, J. (1975). On the Obsolescence of the General Will: Rousseau, Madison, and the Evolution of republican political thought. The Western Political Quarterly, 1 (28), 32-58

“Demophilus” (1776). The Genuine Principles of the Ancient Saxon, or English Constitution. Philadelphia

Derathé, R. (1970) [pierwsze wyd. 1950]. Jean-Jacques Rousseau et la science politique de son Temps. Paris: Vrin

Edling, M.M. (2003). A Revolution in Favor of Government. Origins of the U.S. Constitution and the Making of the American State. Oxford-New York: Oxford University Press

Ellis R.E. (1987). The Persistence of Antifederalism after 1789. W: R. Beeman, S. Botein., E.C. Carter II, (red.), Beyond Confederation: Origins of the Constitution and American National Identity (ss. 295-313). Williamsburg–Chapel Hill: University of North Carolina Press

Eseje polityczne federalistów (1993). Red. F. Quinn. Tłum. B. Czarska. Kraków-Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Fundacja im. Stefana Batorego

Fralin, R. (1978). Rousseau and Representation: A Study of the Development of his Concept of Political Institutions. New York: Columbia University Press

Kesler, C.R. (2002). The Founders’ Views of direct Democracy and Representation, w: E. Abrams (red.), Democracy: How Direct? Views From the Founding Era and the Polling Era (ss. 2-18). Lanham–Boulder–New York–Oxford: Rowman & Littlefield Publishers

Manin, B. (1994). Checks, Balances and Boundaries: The Separation of Powers in the Constitutional Debate of 1787. W: B. Fontana (red.), The Invention of the Modern Republic (ss. 27-62). Cambridge: Cambridge University Press

Manin, B. (1997). The Principles of Representative Government. Cambridge: Cambridge University Press

Miller, J. (1984). Rousseau: Dreamer of Democracy. New Haven–London: Yale University Press

Pitkin, H.F. (1967). The Concept of Representation. Berkeley–Los Angeles: University of California Press

Putterman, E. (2010). Rousseau, Law and the Sovereignty of the People. Cambridge: Cambridge University Press

Rakove, J.N. (1996). Original Meanings. Politics and Ideas in the Making of the Constitution. New York: A Division of Random House

Rosenblatt, H. (1997). Rousseau and Geneva: From the First Discourse to the Social Contract, 1749–1762. Cambridge: Cambridge University Press

Rousseau, J.J. (1956). Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi. W: J.J. Rousseau, Trzy rozprawy społeczne. Tłum. H. Elzenberg. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe

Rousseau, J.J. (1966). Umowa społeczna oraz Uwagi o rządzie polskim [i inne pisma]. Tłum. B. Baczko et al. Oprac., wstęp i przypisy B. Baczko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe

The Anti-federalists: Writings by the Opponents of the Constitution (1985) [pierwsze wyd. 1981]. Red. H.J. Storing. Chicago–London: The University of Chicago Press

The Federalist (1982) [pierwsze wyd. 1961]. Red. J.E. Cooke. Middletown: Wesleyan University Press

Wood, G. (1969). The Creation of the American Republic, 1776-1787. Chapel Hill–London: University of North Carolina