Konfiguracja polityki publicznej w Polsce w świetle pojęcia ścieżki zależności

Andrzej Zybała

doi:10.35765/hp.2746

Data publikacji : 2024-12-30

Tom 15 Nr 53 (2024)

Konfiguracja polityki publicznej w Polsce w świetle pojęcia ścieżki zależności

Andrzej Zybała

https://orcid.org/0000-0002-1030-8792

DOI: https://doi.org/10.35765/hp.2746

Dział: ARTYKUŁY VARIA / ARTICLES VARIA

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem jest przeanalizowanie dominujących cech konfiguracji polityk/ działań publicznych (policy design), które podejmuje państwo w Polsce, gdy rozwiązuje problemy zbiorowe społeczeństwa.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zagadnieniem kluczowym jest rola tzw. ścieżki zależności w procesie formowania się dominującej konfiguracji działań publicznych. Metodą jest analiza wiodących nurtów kultury obecnych w Polsce uformowanych w przeszłości.

PROCES WYWODU: Wywody zaczynają się od scharakteryzowania pojęcia ścieżki zależności (path dependency) i jej oddziaływania na zasadnicze procesy wpływające na konfigurację polityki publicznej. Ma tu miejsce podkreślenie, że wzorce działań państwa uformowane w przeszłości oddziałują na działania w kolejnych czasowo okresach.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza wskazuje, że możemy mówić o znaczeniu zjawiska ścieżki zależności w kształtowaniu konfiguracji polityki publicznej. Ścieżka została uformowana w pewnym stopniu przez trendy kulturowe, które mają znaczące elementy antyracjonalistyczne. W efekcie organy państwa, programując działania publiczne, kładą często niewystarczający nacisk na wykorzystywanie zobiektywizowanych analiz problemów publicznych.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Kultura jako zbiór czynników egzogenicznych ma znaczny wpływ na wewnętrzne procesy w polityce państwa rozumianej jako rozwiązywanie problemów zbiorowości. Współkształtuje zachowania aktorów interwencji publicznych, ich stosunek do roli zobiektywizowanej analizy/wiedzy, roli instytucji, styl programowania i implementowania interwencji. Rekomenduje się wzmocnienie w państwie tych struktur, które powoływane są, aby generować wiedzę ekspercką pomocną w realizacji interwencji publicznych.

Słowa kluczowe

polityka publiczna ; ścieżka zależności ; sprzężenia zwrotne ; historia

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Béland, D., Campbell, A.L., & Weaver, R.K. (2022). Policy feedback. How Policies Shape Politics. Cambridge: Cambridge University Press.

Bocheński, J.M. (1994). Sens życia i inne eseje. Kraków: Wydawnictwo Philed.

Bocheński, J.M. (1998). Między logiką a wiarą. Rozmowa J. Parysa. Warszawa: Noir Sur Blanc.

Castaldi, C., & Dosi, G. (2005). The Grip of History and the Scope for Novelty: Some Results and Open Questions on Path Dependence in Economic Processes. W A. Wimmer & R. Kossler (Red.), Under-standing change: Models, methodologies and metaphors. Houndmills–Basingstoke– Hampshire: Palgrave Macmillan.

Chałasiński, J. (1979). Drogi awansu społecznego robotnika. Studium oparte na autobiografiach robotników. Warszawa: Ludowa Spół-dzielnia Wydawnicza.

Czarnowski, S. (1935). Podłoże ruchu chłopskiego – uwagi socjolo-giczne. Zagadnienia Pracy Kulturalnej, 2, 1–24.

Davies, N. (2001). Heart of Europe: The past in Poland’s present. Ox-ford: Oxford University Press.

Dmowski, R. (1933). Myśli nowoczesnego Polaka. Warszawa: Skład Główny „Gazeta Warszawska”.

Edmondson, D.L., Kern, F., & Rogge, K.S. (2019). The co-evolution of policy mixes and socio-technical systems: Towards a conceptual framework of policy mix feedback in sustainability transitions. Research Policy, 48(10), 103555. DOI: 10.1016/j.respol.2018.03.010.

Fioretos, O., Falleti, G.T., & Sheingate, A. (2016). Historical Institu-tionalism in Political Science. W O. Fioretos, G.T. Falleti, & A. Sheingate (Red.), The Oxford Handbook of Historical Institution-alism (s. 3–25). Oxford University Press.

Geva-May, I. (2002). Cultural theory: The neglected variable in the craft of policy analysis. Journal of Comparative Policy Analysis: Re-search and Practice, 4(3), 243–265. DOI: 10.1080/13876980208412682.

Grabski, W. (1987). Wybór pism. J. Wojnarowski (Wyb.). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Hoppe, R. (2011). The governance of problems: Puzzling, powering and participation. Bristol: Policy Press.

Howlett, M. (2019). The policy design primer: Choosing the right tools for the job. Abingdon: Routledge,Taylor & Francis Group.

Howlett, M., & Rayner, J. (2006). Understanding the historical turn in the policy sciences: A critique of stochastic, narrative, path de-pendency and process- sequencing models of policy-making over time. Policy Sciences, 39(1), 1–18. DOI: 10.1007/s110770059004-1.

Hryniewicz, J. (2004). Polityczny i kulturowy kontekst rozwoju gospo-darczego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Hryniewicz, J. (2007). Stosunki pracy w polskich organizacjach. War-szawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Inglot, T. (2008). Welfare States in East Central Europe 1919–2004. Cambridge: Cambridge University Press.

Inglot, T. (2009). Czech Republic, Hungary, Poland and Slovakia: Adaptation and Reform of the Post-Communist’ Emergency Welfare States. W A. Cerami & P. Vanhuysse (Red.), Post-Communist Welfare Pathways. Theorizing Social Policy Trans-formations in Central and Eastern Europe (s. 73–95). Houndmills–Basingstoke–Hampshire: Palgrave Macmillan.

Janion, M. (1989). Wobec zła. Chotomów: Verba.

Jones, D.B., & Baumgartner, R.F. (2002). Punctuation, ideas and pub-lic policy. W Policy Dynamics (s. 293–304). Chicago: University of Chicago Press.

Kierski, K. (1936). 1936. Zagadnienia emerytalne w Polsce. Warszawa: Skład Główny Gebethner i Wolff, Stowarzyszenie Emerytów w Warszawie.

Kilias, J. (2017). Wprowadzając ponownie państwo: Od socjologii historycznej od państwowocentrycznej. W J. Raciborski (Red.), Państwo w praktyce: Style działania. Kraków: Wydawnictwo No-mos.

Krasnodębski, Z. (1999). Polityczne meandry Romantyzmu. W E. Nowicka & M. Chałubiński (Red.), Idee a urządzanie świata społecznego. Księga jubileuszowa dla Jerzego Szackiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Krasnodębski, Z. (2006). Drzemka rozsądnych. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej: Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera.

Królikowska, A.M. (2014). Elementy „ludowe” w religijności współ-czesnej? Opuscula Sociologica, 10(4), 5–16.

Krupiński, F. (1876). Romantyzm i jego skutki. Ateneum, II(4), 22–24.

Kwiatkowski, E. (1989). Dysproporcje. Rzecz o Polsce przeszłej i obecnej. A. Garlicki (Oprac.). Warszawa: Czytelnik.

Ledzion, B., & Olejniczak, K. (Red.) (2014). Potencjał analityczny kadr administracji rządowej. Warszawa: EGO s.c. i Instytut Rozwoju Biznesu.

Łempicki, Z. (1933). Oblicze duchowe dziewiętnastego wieku. Kultu-ra i Wychowanie, 1.

Łepkowski, T. (1967). Polska – narodziny nowoczesnego narodu 1764–1870. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Mahoney, J. (2000). Path dependence in historical sociology. Theory and Society, 29(4), 507–548. DOI: 10.1023/A:1007113830879.

Mahoney, J. (2005). Analyzing Path Dependence: Lessons From the Social Sciences. W A. Wimmer & R. Kössler (Red.), Understanding change: Models, methodologies, and metaphors (s. 129–139). Houndmills–Basingstoke–Hampshire: Palgrave-Macmillan.

Mahoney, J., & Schensul, D. (2006). Historical Context and Path De-pendence. W E.R. Goodin & C. Tilly (Red.), The Oxford Handbook of Contextual Political Analysis (s. 454–471). Oxford: Oxford Univer-sity Press.

Mettler, S., & Sorelle, E.M. (2023). Policy Feedback Theory. W M.C. Weible (Red.), Theories of the Policy Process (s. 103–134). New York: Routledge.

Olejnik, S. (1998). Teologia moralna fundamentalna. Włocławek: Wło-cławskie Wydawnictwo Diecezjalne.

Pierson, P. (1993). When Effect Becomes Cause: Policy Feedback and Political Change. World Politics, 45(4), 595–628. DOI: 10.2307/2950710.

Pierson, P. (2004). Politics in time: History, institutions, and social analysis. Princeton: Princeton University Press.

Piwowarski, W. (1990). Religijność ludowa w ciągłości i zmianie. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Socjologia Wychowania, 216, 29–53.

Plata, T. (2016). Romantyczna melancholia Marii Janion. Dialog, 715(6).

Podgórecki, A. (1995). Społeczeństwo polskie. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Ratajczak, J. (1989). Romantyczni kochankowie. Poznań: Wydawnic-two Poznańskie.

Rindermann, H. (2018). Cognitive Capitalism. Cambridge: Cambridge University Press.

Romanowicz, T. (1877). Społeczne zadania nauczyciela wiejskiego. Kraków: Nakładem Wł. L . Anczyca.

Russell, B. (2009). The Basic Writings of Bertrand Russell. London: Routledge.

Sandauer, A. (1974). Bez taryfy ulgowej. Kraków: Wydawnictwo Li-terackie.

Sewell, H. William Jr. (1996). Three Temporalities: Toward an Eventful Sociology. W J.T. McDonald (Ed.), The Historic Turn in the Human Sciences (s. 245–280). Ann Arbor: University of Michi-gan Press.

Strzeszewski, C. (1977). Religijność polska w 20-leciu międzywojen-nym 1918–1939. Roczniki Nauk Społecznych, V, 15–24.

Sukiennik, J. (2017). Path Dependence – Process of Institutional Changes. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocła-wiu, 493, 163–173. DOI: 10.15611/pn.2017.493.12.

Szczepanowski, S. (1907). Myśli o odrodzeniu narodowem. Pisma i przemówienia. T. I. Lwów: Towarzystwo Wydawnicze.

Szczepanowski, S. (1942). Walka narodu polskiego o byt. Londyn: Sta-nisław Wiktor Szczepanowski.

Szmigiel-Rawska, K. (2014). Koncepcja zależności od ścieżki jako narzędzie wyjaśniania w badaniach ekonomicznej geografii poli-tycznej. Prace i Studia Geograficzne, 54, 149–161.

Świętochowski, A. (1908). Nastrojność naszego czasu. Kultura Polska, 6.

Tazbir, J. (1986). Szlaki kultury polskiej. Warszawa: Państwowy In-stytut Wydawniczy.

Wesołowski, W. (1993). Transformacja charakteru i struktury inte-resów: Aktualne procesy, szanse i zagrożenia. W A. Rychard, & M. Federowicz (Red.), Społeczeństwo w transformacji: Ekspertyzy i studia (s. 119–142). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.

Włodarczyk, C. (2003). Reformy zdrowotne. Uniwersalny kłopot. Kra-ków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

World Bank (Red.). (2015). Mind, society and behavior. Washington: The World Bank.

Zybała, A. (2021). Polityka publiczna w Polsce. Kultura, rządzenie, roz-wój. Szanse i zagrożenia w czasach złożoności i niepewności. War-szawa: Oficyna Wydawnicza SGH.

Zybała, A. (2022). Polski umysł na rozdrożu. Wokół kultury umysłowej w Polsce: w poszukiwaniu źródeł niepowodzeń części naszych działań publicznych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.

Zybała, A. (2024). Odwieczny kryzys i jego dynamika. W J. Raciborski, & P. Sadura (Red.), O mocy i niemocy współczesne-go państwa polskiego (s. 311–346). Kraków: Universitas.

Total abstract views : 19

PDF Downloads : 15