Abstrakt

CEL NAUKOWY: Artykuł koncentruje się na wykazaniu specyfiki mitu greckiego jako ważnego elementu greckiej paidei służącego kształceniu postaw obywatelskich.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Współczesne zainteresowanie mitem (Eliade, Malinowski, Durkheim, Dodds) najczęściej koncentruje się na analizach antropologicznych, kulturoznawczych czy literaturoznawczych, co prowadzi do upraszczającego traktowania mitu jako „opowieści fikcyjnej”, a przez to niemogącej konkurować z racjonalną wiedzą. To rozumienie nie przystaje do mitu greckiego, ignorując oryginalny kontekst kulturowy. W Grecji antycznej mit był elementem edukacji politycznej, dostarczającym wiedzy o typowym ludzkim działaniu (Arystoteles). Na drodze analizy stosunku do mitu w dziełach filozofów (Platon, Arystoteles) wykazane zostają podobieństwa między rolą mitu a założeniami współczesnej edukacji politycznej, kładącej nacisk na aktywność, zaangażowanie emocjonalne, współpracę. W artykule zastosowano hermeneutykę tekstów antycznych, wspartą analizą historyczno-filozoficzną.

PROCES WYWODU: W części pierwszej analizie została poddana poezja, jako składnik „filozofii spraw ludzkich”, a zarazem nośnik mitów i zawartej w nich wiedzy. W dalszej części dokonano rekonstrukcji rozumienia mitu w ujęciu antycznym. Ukazanie stosunku filozofów takich jak Platon i Arystoteles do mitu i mitotwórców pozwoliło nakreślić znaczenie mitu i jego roli w kształceniu kompetencji politycznych.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Właściwa interpretacja i ocena mitów greckich wymaga zrozumienia założeń ówczesnej poezji. W dobrym micie istotny był nie element fikcji, a zdolność uchwycenia specyfiki ludzkiego działania, która miała skłonić odbiorcę do namysłu i refleksji nad własnym postępowaniem, wyborami i relacjami społecznymi. Fikcja miała na celu abstrahowanie od konkretnych sytuacji oraz wzbudzanie emocji, a przez to zindywidualizowane oddziaływanie na osobę odbiorcy. Mit z uwagi na te zalety był uzupełnieniem filozoficznego curriculum.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Należy na nowo ocenić rolę mitów w edukacji politycznej, traktując je jako ważne elementy rozwoju kompetencji społecznych, które wpływają na współczesne życie polityczne. Namysł nad mitem w jego klasycznym rozumieniu może wzbogacić nie tylko antropologię, psychologię czy literaturoznawstwo, ale również nauki społeczne, przede wszystkim polityczne i prawne.