Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem jest ukazanie nośności scholastycznej metody analizy problemu na przykładzie odtworzenia argumentacji Tomasza z Akwinu w odkrywaniu genezy i istoty czynności rozkazywania.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Poddana analizie Tomaszowa metoda dyskutowania z różniącymi się od siebie twierdzeniami, które są odpowiedziami na to, co dziś nazywane jest pytaniem problemowym, wywodzi się z europejskiego antyku, z uprawiania sztuki dialektyki. Była stosowana w średniowieczu, gdy powstały trudne problemy konfrontacji prawd objawionych chrześcijaństwa, będących przedmiotem wiary (wiedzionej wolą), z aparaturą pojęciową filozofii, która jest przedmiotem rozumu. W szerszym ujęciu splotu woli i rozumu w podejmowaniu czynności, przekraczającym problemy filozofii chrześcijańskiej, metoda analizy problemu i argumentacji Akwinaty warta jest przypomnienia, co pokazuje się na przykładzie zgłębiana genezy i istoty rozkazywania.

PROCES WYWODU: Ponieważ rozkaz jest nakazem, związanym z powinnością, a ta – z normą postępowania, to pierwsze dwie części rozważań poświęcone są personalistycznej koncepcji dobra i wartości jako celu i zasady ludzkiego działania. W części trzeciej przeprowadzono oryginalną analizę zagadnienia rozkazywania z Sumy teologicznej Tomasza z Akwinu. Opierając się na wynikach płynących z niniejszych rozważań, analizie poddano ostatni rozkaz generała Franciszka Kleeberga.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Klasyfikacja normy dokonana przez Jacques’a Maritaina pozwoliła na odtworzenie w artykule oryginalnej specyfikacji rodzajów rozkazywania. W wyniku przeprowadzonych rozważań została odtworzona struktura argumentów prowadzących Tomasza z Akwinu do tezy o udziale woli i rozumu w czynności rozkazywania. Rozkaz gen. F. Kleeberga posłużył zilustrowaniu aplikacji analizy scholastycznej rozkazywania.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Sztuka argumentacji mistrzowsko stosowana przez Tomasza z Akwinu powinna być szerzej rozpowszechniona jako analiza zagadnień z różnych dziedzin. Jej restauracja staje się tym ważniejsza, że postępująca wojna informacyjna ma za przedmiot przekaz językowy, który bez umiejętności jego analizowania staje się skutecznym orężem.