English
Język Polski
Wybrane neologizmy i związki frazeologiczne w języku prawniczym prawa karnego
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Artykuł ma na celu analizę zjawiska tworzenia nowych słów oraz idiomów, opisujących istniejące bądź tworzone instytucje związane z zasadami odpowiedzialności karnej, zasadami wymiaru kary oraz typami czynów zabronionych.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Autor, wykorzystując metodę krytycznego przeglądu literatury oraz metody analizy słowotwórczej, dąży do ustalenia źródeł powstających neologizmów oraz związków frazeologicznych opisujących instytucje prawa karnego. Bada, czy istnieją jednolite zasady – zgodne z regułami panującymi w polszczyźnie – tworzenia tego typu słów i wyrażeń. Problemem badawczym jest kwestia, w jakim zakresie karnistyczne związki frazeologiczne spełniają cechy idiomów.
PROCES WYWODU: Po wprowadzeniu wyjaśnieniu podlegają zagadnienia ogólne, takie jak pojęcia neologizmu, związku frazeologicznego i idiomu. Następnie dokonane zostaje przedstawienie i omówienie neologizmów i związków frazeologicznych na gruncie okoliczności wyłączających odpowiedzialność karną (kontratyp, eksces, ekskulpant, immunitet, obrona konieczna, stan wyższej konieczności, czynny żal). W dalszej części analogicznej analizie podlegają wyrażenia dotyczące okoliczności związanych z wymiarem kary (absorpcja, asperacja, amnestia, abolicja, czyn ciągły, ciąg przestępstw, realny zbieg przestępstw, realny i pomijalny zbieg przepisów). W ostatniej części artykułu powyższe zabiegi zostają zastosowane odnośnie do zapożyczeń jako nazw poszczególnych rodzajów przestępstw i zachowań, które wypełniają znamiona niektórych czynów zabronionych (stalking, grooming, ghostwriting, gaslighting, stealthing i racolage). W podsumowaniu zostaje złożona propozycja nowego określenia na okoliczność wyłączającą karalność.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza naukowa potwierdziła stawiane hipotezy. W karnistycznym języku prawniczym następuje ekspansja zwrotów obcojęzycznych. Neologizmy określające okoliczności wyłączające karalność są tworzone głównie z wykorzystaniem prefiksów negacyjnych, również o proweniencji łacińskiej. Źródłosłów niektórych związków frazeologicznych może zostać ustalony, lecz pewne z nich mogą wykazywać cechy idiomów – np. czynny żal.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Artykuł jest poświęcony zagadnieniu jeszcze nieopracowanemu w polskiej nauce prawa karnego. Brakuje publikacji, której celem byłoby dokładne zbadanie procesu powstawania neologizmów oraz idiomów w zakresie prawa karnego oraz ich charakterystyki. Jednocześnie autor tekstu rekomenduje używanie stworzonego określenia na okoliczność wyłączającą karalność – ekspenant.
Słowa kluczowe
prawo karne ; język prawniczy ; neologizmy ; słowotwórstwo ; związki frazeologiczne
Szczegóły
Bibliografia
Statystyki
Autorzy
Zasady cytowania
Licencja
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych: