Abstrakt

Artykuł poświęcony jest analizie języka interpretacji filozoficznej Leo Straussa, szczególnie zaś wczesnemu etapowi kształtowania się zasady autora „czytania między wierszami” jako paradygmatu analizy tekstu. Tytułowy „przełom ezoteryczny” dotyczy okresu lat 30. i 40. XX wieku, kiedy to Strauss ostatecznie utwierdza się w przekonaniu o istnieniu tajemnego nauczania w pismach przednowożytnych myślicieli. Przewodnikiem w poszukiwaniach Straussa jest przede wszystkim Majmonides, jeden z czołowych przedstawicieli średniowiecznego racjonalizmu, oraz al-Farabi, z którego nauk czerpie żydowski myśliciel. Artykuł jest próbą udowodnienia, iż Strauss nie tylko odkrywa obecność technik ezoterycznych w pismach obu autorów, ale też następnie wykorzystuje je we własnych tekstach analitycznych. W tym celu porównane zostają dwa eseje Straussa – Some Remarks on the Political Science of Maimonides and Farabi z 1936 roku oraz Maimonides’ Statement on Political Science z 1953 roku. Zmiana w sposobie prezentowania oraz interpretacji przez Straussa idei etyki i polityczności w dziele Millot ha-Higajon Majmonidesa jest przykładem „ezoterycznego przełomu”, jaki dokonał się we wczesnym okresie kariery akademickiej naszego autora.

The article is the analysis of the language of Leo Strauss’s philosophical interpretation, concentrating on the early stage of forming author’s principle of „reading between the lines” as a paradigm of his hermeneutics. The „esoteric breakthrough”, mentioned in the title, concerns the period of the 30s and the 40s of the 20th century, when Strauss eventually becomes confirmed in his belief that in the writings of pre-modern thinkers existed what he calls „secret teaching”. In his academic research Strauss is guided, above all, by Maimonides, one of the most important medieval rationalistic philosophers, as well as by al-Farabi, the intellectual source for the Jewish thinker. The article aims at proving that Strauss not only discovers the esoteric techniques in the writings of these authors, but also implements them in his own analytic texts. For this purpose, the article will compare and analyze two of Strauss’s essays – Some Remarks on the Political Science of Maimonides and Farabi (1936) and Maimonides’ Statement on Political Science (1953). The change in the way Strauss presents and interprets the ideas of ethics and of „what is political” in Maimonides’ Millot ha-Higayon indicates in the most accurate way the „esoteric breakthrough” that takes place in the early period of author’s academic career.