Zagadnienie legislacji w Polsce  w latach 1944–1955

Marta Paszek

doi:10.35765/hp.2240

Data publikacji : 2022-06-29

Tom 13 Nr 43 (2022)

Zagadnienie legislacji w Polsce w latach 1944–1955

Marta Paszek

http://orcid.org/0000-0002-8143-645X

DOI: https://doi.org/10.35765/hp.2240

Dział: ARTYKUŁY TEMATYCZNE / THEMATIC ARTICLES

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Ustalenie, w jaki sposób podchodzono do zastanego prawa międzywojennego i jak stanowiono nowe przepisy prawne w początkach Polsce Ludowej.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Nowa sytuacja polityczna, która miała miejsce w Polsce po II wojnie światowej w związku z przejęciem władzy przez komunistów, przyniosła zasadniczą zmianę w kwestiach ustrojowych i prawnych. Zmianie uległo rozumienie funkcji prawa, co najprawdopodobniej wpłynęło również na proces legislacyjny. Cel naukowy został realizowany na podstawie aktów normatywnych, literatury teoretycznoprawnej i historycznoprawnej.

PROCES WYWODU: W kolejnych fragmentach artykułu podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania: W jaki sposób stanowiono nowe przepisy prawne? Jak dokonywano instrumentalizacji prawa w sądownictwie powszechnym i wojskowym? W jakim zakresie wykorzystywano tajne rozkazy organizacyjne jako sposób na tworzenie nowych sądów i organów pozasądowych?

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Działalność legislacyjna w początkach funkcjonowania Polski Ludowej nie miała na celu stanowienie prawa zgodnie z zasadami stanowienia przepisów prawa i zasadami techniki legislacyjnej. Lekceważono wszystkie zasady znane państwu demokratycznemu.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Omawiana problematyka jest istotna nie tylko z punktu widzenia historyków prawa, ale również historyków, prawników i politologów.

Słowa kluczowe

stanowienie prawa ; Polska Ludowa

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Arndt, M. (2010). Kilka uwag o pojęciu przestępstwa kontrrewolu-cyjnego w Polsce Ludowej. Z Dziejów Prawa, 3 (11), 115–125.

Bafia, J. (1974). Rozwój ustawodawstwa w 30-leciu PRL. Państwo i Prawo, 7, 9–29.

Bafia, J. (1984). Zasady tworzenia prawa. Warszawa: PWN.

Barcikowski, W. (1988). W kręgu prawa i polityki. Wspomnienia z lat 1919–1956. Katowice: KAW.

Bosiacki, A. (1999). Utopia. Władza. Prawo. Doktryna i koncepcje prawne „bolszewickiej” Rosji 1917–1921. Warszawa: Liber.

Brożek, K.A. (2018). Standardy etyczne w prawie. Próba systematyzacji. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Buchała, K., & Zoll, A. (1997). Polskie prawo karne (Wyd. II). Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.

Burda, A. (1976). Polskie państwo państwowe (Wyd. V). Warszawa: PWN.

Chajn, L. (1947). Trzy lata demokratyzacji prawa i wymiaru sprawiedliwości. Warszawa: Prasa Demokratyczna.

Eisler, J. (1992). Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza BGW.

Friedrich, C.J., &Brzeziński, Z.K. (2021). Dyktatura totalitarna i autokracja (H. Jankowska, Tłum.)(Wyd. II popr.). Warszawa: Instytut Pileckiego.

Fuller, L.L. (1993). Anatomia prawa. Lublin: Daimonion Instytut Wydawniczy.

Fuller, L.L. (1978). Moralność prawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Grześkowiak, A. (2007). Aksjologia komunistycznego prawa karnego w Polsce Ludowej. W A. Grześkowiak (Red.), Komunistyczne prawo karne Polski Ludowe (s. 15–720). Lublin: Wyd. KUL.

Kładoczny, P. (1998). Kilka uwag na temat dekretu z 30 października 1944 r. o ochronie Państwa. Studia Iuridica, 35, 137–158.

Kładoczny, P. (2004). Prawo jako narzędzie represji w Polsce Ludowej (1944–1956). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.

Kojder, A. (2001). Godność i siła prawa. Szkice socjologiczno-prawne. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Korybski, A., Leszczyński, L. (2015). Stanowienie i stosowanie prawa. Elementy teorii. Warszawa: Wolters Kluwer.

Koźmiński, K. (2019). Technika prawodawcza II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Kustra, E. (1982). Podstawy teorii legislacji. Toruń: Wyd. UMK.

Lityński, A. (2000). Organizacja wymiaru sprawiedliwości oraz prawo sądowe. W M. Kallas & A. Lityński, Historia ustroju i prawa Polski Ludowej (s. 260–454). Warszawa: PWN.

Lityński, A. (2010). Prawo Rosji i ZSRR 1917–1991 czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików). Krótki kurs. Warszawa: Wyd. C.H. Beck.

Lityński, A. (2006). Z problematyki legalności aktów prawnych Polski Ludowej w związku z orzeczeniem Izby Wojskowej Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2001 r. (WKN 13/01).Z dziejów państwa i prawa, 9 (2), 453–460.

Mazur, J. (1986). Planowanie tworzenia prawa w państwie socjalistycznym. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze.

Morawski, L. (2003). Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian (Wyd. III). Warszawa: Wyd. Prawnicze Lexis Nexis.

Paszek, M. (2019). Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach (1946–1955). Organizacja i funkcjonowanie. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.

Pękala, M. (2016). Pole decyzyjne ustawodawcy. Kraków: Akademia Ignatianum.

Polkowska, E., & Staśkiewicz, W. (2014). Techniki prawodawcze II Rzeczypospolitej. Wstęp. Warszawa: Kancelaria Senatu. Biuro Analiz i Dokumentacji.

Radbruch, G. (2012). Prawo karne. W G. Radbruch, Filozofia prawa (przedmowa do wydania polskiego J. Zajadło). Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rejman, G. (1995). Prawo stanu wyjątkowego i odpowiedzialność za jego wprowadzenie a praktyka. Studia Iuridica, 27, 453–460.

Roszkowski, W. (2016). Communist crimes. A Legal and Historical Study. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.

Rzepliński, A. (2000). Przystosowanie ustroju sądownictwa do po-trzeb państwa totalitarnego w Polsce w latach 1944–1956. W W. Kulesza & A. Rzepliński. Przestępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944–1956 (s. 9–37). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.

Sobański, R. (2006). Prawnicy wobec prawa (o konsekutywnej i kreatywnej roli prawników). Palestra, 51(11–12), 11–17.

Sobolewski, Z. (1990). Przestępstwo „kontrrewolucyjne” w orzecznictwie sądowym. W T. Bojarski. (Red.). Problemy ewolucji prawa karnego. Lublin: Wyd. UMCS.

Sowa A.L. (2011). Historia polityczna Polski 1944–1991. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Stawarska-Rippel, A. (2003). O prawie sądowym Drugiej Rzeczypospolitej w początkach Polski Ludowej. Czasopismo Praw-no-Historyczne, 55 (2),100–121.

Wesołowski, A. (2003). W cieniu wojny i polityki. Sądownictwo Wojska Polskiego na froncie wschodnim w latach 1943–1945. Toruń: Wyd. Adam Marszałek.

Wronkowska, S. (2006). Zasady przyzwoitej legislacji w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. W M. Zubik (Red.). Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego

Wróblewski, J. (1955). O systemie prawa Polski Ludowej. Dziesięcio-lecie Polski Ludowej 1944–1954. Zbiór studiów. PWN.

Zaborski, M. (2005). Ustrój sądów wojskowych w Polsce w latach 1944–1955. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Ziemba, Z.A. (1997). Prawo przeciwko społeczeństwu. Polskie prawo karne w latach 1944–1956. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.

Ziembiński, Z. (1995). O stanowieniu i obowiązywaniu prawa. Zagadnienia podstawowe. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Total abstract views : 64

PDF Downloads : 87