Abstrakt

Jedną z bolączek współczesnej polityki demokratycznej jest zbytnia koncentracja na wąskich i krótkowzrocznych interesach grupowych. Ten brak uniwersalistycznej perspektywy systemu politycznego kompensowany jest przez rosnący sektor ruchów społecznych. Jeśli chcemy zrozumieć, w jaki sposób dokonują one opisów społeczeństwa i z jakimi problemami wiążą się ich próby wytworzenia skutecznych mechanizmów społecznej autoregulacji, to musimy sięgnąć do twórczości Niklasa Luhmanna. Jak argumentuje autor niniejszego artykułu, Luhmann przedstawia ruchy społeczne i socjologię jako dwie różne formy obserwacji i opisu społeczeństwa, dowodząc, że opis dokonywany przez ruchy społeczne jest paradoksalny. Jednocześnie jednak, jak podnosi autor niniejszego artykułu, socjologia w ujęciu Luhmanna jest nauką wyobcowaną, która swoje osiągnięcia poznawcze musi okupić zniweczeniem odniesienia praktycznego, charakterystycznego dla ruchów społecznych.

The focus on short-term and parochial interests is one of the main drawbacks of contemporary democratic politics. The lack of a universalistic perspective in the political system has been compensated by the growing sector of social movements. For someone who wants to understand the way these movements describe society and what kinds of problems they are confronted with, Niklas Luhmann’s works are indispensable. Luhmann describes social movements and sociology as two different forms of observation and description of the society, and claims the kind of description practiced by social movements to be paradoxical. However, in Luhmann’s vision sociology is an alienated science that has to pay a big price for its cognitive achievement, in that is it loses its practical reference that distinguishes the social movements.