Kulturowe przyczyny rozwoju i upadku Sumeru oraz Starego Państwa egipskiego

Dariusz Rymar

Data publikacji : 2020-01-28

Tom 10 Nr 32 (2019)

Kulturowe przyczyny rozwoju i upadku Sumeru oraz Starego Państwa egipskiego

Dariusz Rymar

https://orcid.org/0000-0002-8521-4790

Dział: ARTYKUŁY TEMATYCZNE / THEMATIC ARTICLES

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Głównym celem artykułu jest poszerzenie optyki hermeneutycznej poprzez uwzględnienie procesów zachodzących w kulturach wczesnopiśmiennych. Realizacja tego zamierzenia umożliwia uzyskanie pełniejszej – niż dotąd – odpowiedzi na pytanie: które cechy kultury sprzyjają integracji społecznej, a które są kryzysogenne?

PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule poruszany jest problem zasadności opisów kultur wczesnohistorycznych, których kontekst społeczny jest fragmentaryczny, a opisy pochodzące z epoki są silnie zabarwione mitologią. Wykorzystano podstawowe metody filozoficzne: analizę porównawczą i metafilozoficzną, połączoną z hermeneutyką i elementami dialektyki filozoficznej.

PROCES WYWODU: Artykuł rozpoczyna się szkicem przedstawiającym etapy poprzedzające powstanie pierwszych kultur historycznych; szeroka perspektywa opisu ukazuje pełniejszy sens pierwszych znanych narracji, w których istotnym motywem jest odpowiedź na pytania o źródła człowieczego świata. Analizowane są wybrane treści literatury Egiptu i Sumeru; wskazane zostały istotne podobieństwa i różnice obydwu kultur, omówiona została rola realizacji wielkich zespołów architektonicznych dla procesów społecznych. Analiza struktur instytucjonalnych Egiptu i Sumeru pozwoliła przejść do uogólnionych konkluzji odnośnie do przyczyn poważnych kryzysów i sposobów ich przezwyciężenia.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza porównawcza Starego Państwa w Egipcie oraz Sumeru umożliwiła uchwycenie procesów kulturotwórczych w społeczeństwach o niskim poziomie czytelnictwa. Charakterystyka cech przekazu religijnego o wysokim stopniu metamorficznego myślenia pozwoliła ukazać najważniejsze błędy interpretacji opierających się na kryteriach współczesnego pragmatyzmu.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Analiza porównawcza pozwoliła wskazać celowość dalszych prac badawczych, ujawniając braki w dotychczasowych opracowaniach perspektyw z zakresu filozofii religii, psychologii społecznej czy teorii twórczości; wstępnie dookreśliła postulat Piotra Steinkellera badania kultur „na ich własnych warunkach”; na poziomie ogólnym pomogła zarysować obszar badawczy, który może dostarczyć nowych argumentów wyjaśniających przyczyny wyhamowania tempa rozwoju kultur wczesnopiśmiennych, a także wskazać ogólne hipotezy dotyczące tych cech społeczno-kulturowych, które stymulują przyspieszenie tempa rozwoju, oraz tych, które go utrudniają, generując sytuacje kryzysowe. Analizy przedstawione w artykule można interpolować na badania współczesnych procesów społecznych, osłabiając dogmatyczne tendencje oparte na schematach interpretacyjnych.

Słowa kluczowe

mit ; pamięć społeczna ; propaganda ; rozwój ; kryzys

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Uwagi dotyczące praw autorskich

Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:

Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.

Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:

Bibliografia

Algaze G. (2008), Ancient Mesopotamia at the Dawn of Civilization. The Evolution of an Urban Landscape. Chicago - London: The University of Phicago Press.

Arnaiz-Villena A. (2000), Prehistoric Iberia: Genetics, Anthropology, and Linguistics. New York: Springer Science+Business Media.

Black J., Cunningham G., Robson E., Zólyomi G. (2004): The Literature of Ancient Sumer. Translated and Introduced. Oxford - New York: Oxford University Press.

Brodka D., Greber E., Hajda W., Korpanty J., Rzepiela M. (red.) (2003): Słownik łacińsko polski. t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN.

Charvát P. (2013), The Birth of the State: Ancient Egypt, Mesopotamia, India and China. Publisher: Karolinum Press, Charles University.

Edzard O. D. (1991): Irikagina (Urukagina), pp. 77-79. In: Ancient Near Eastern Studies in Honor of Miguel Civil on the Occasion of his Sixty-Fifth Birthday. Michalowski, P., Steinkeller P., Stone E. C., and Zettler, R. (ed), Aula Orientalis. Revista de estudios del Próximo Oriente Antiguo 9, Barcelona.

Eliade M. (1997), Historia wierzeń i idei religijnych. Przeł. S. Tokarski, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Filipowicz P., Harabasz K. i Marciniak A. (2018): Jak upadało miasto. Çatalhöyük w ostatnich stuleciach swego istnienia, w: „Archeologia żywa”, 4 (70) 2018. https://archeologia.com.pl/2018/10/29/catalhoyuk-w-ostatnich-stuleciach-swego-istnienia/ (dostęp: 21.01.2020)

Gabriel R. A. (2002), Gods of Our Fathers: The Memory of Egypt in Judaism and Christianity. Westport (Connecticut): Greenwood Publishing.

Hallo W. W. (2010), The World’s Oldest Literature. Studies in Sumerian Belles-Lettres. Leiden - Boston: Brill.

Harris W. V. (1989), Ancient Literacy. Cambridge – London: Harvard University Press.

Havelock E.A. (2007), Przedmowa do Platona. Przeł. Majewski P. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Łyczkowska K., Szarzyńska K. (1981), Mitologia Mezopotamii, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Michalowski P. (2003), A Man Called Enmebaragesi, pp. 195-208 in W.

Sallaberger, K. Volk, and A. Zgoll, eds., Literatur, Politik, und Recht in Mesopotamien. Orientalia Biblica et Christiana. Wiesbaden: Harrassowitz.

Ryholt K. and Gojko B. (2019), Libraries before Alexandria. In: Kim Ryholt, Gojko Barjamovic: Libraries before Alexandria Ancient Near Eastern Traditions. Oxford University Press.

Schulz R., Seidel M. (red.) (2001), Egipt. Świat faraonów. Przeł. Gorzelany D., Agata Kubala A. Könneman, Köln.

Shaffer A. (1983), Gilgamesh, the Cedar Forest and Mesopotamian History, pp. 307-313. In: Journal of the American Oriental Society 103.

Simpson W. K., Ritner R. K., Tobin V. A., Wente E. (2003), The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, Stelae, Autobiographies, and Poetry. New Haven: Yale University Press, Year.

Słownik PWN https://sjp.pwn.pl/sjp/propaganda;2508812.html (dostęp 21.01.2020)

Steinkeller P. (1999), Land-Tenure Conditions in Southern Babylonia under the Sargonic Dynasty. pp. 553‒557. In: Munuscula Mesopotamica: Festschrift für Johannes Renger, ed. by B. Böck, E. Cancik-Kirschbaum, and Th. Richter. Alter Orient und Altes Testament 267. Münster: Ugarit-Verlag.

Šulgi B, A praise poem of Shulgi (Shulgi B), http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/section2/tr24202.htm (dostęp: 14.01. 2020).

Thompson W.R. (2004), Complexity, Diminishing Marginal Returns, and Serial Mesopotamian Fragmentation. Journal of World-Systems Research, 10, 2004, pp. 613-652.

Dariusz Rymar

https://orcid.org/0000-0002-8521-4790

Afiliacja

Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Filozofii Polska

Biogram

Dariusz Rymar zajmuje się teorią twórczości, historią filozofii i kultury, prakseologią.
1) uczestnik projektu zespołowego, w ramach Badań Statutowych Wydziału Artystycznego UŚ (kierownik części teoretycznej – publikacji albumowo-teoretycznej). Współautorstwo podręczników, opracowanie zeszytów ćwiczeń oraz Przewodników dla nauczycieli – do nauczania Plastyki w klasach 1-3. Redakcja opracowań zespołowych i kierowanie częścią teoretyczną publikacji – w ramach Badań Statutowych; uczestnictwo w wystawie artystycznej – prezentacja fotografii wielkoformatowych (CINiBA 2016). Redakcja monografii; 2) kierownik części teoretycznej projektu naukowego – publikacji albumowo-teoretycznej), w latach 2016 - 2017: "Ogród - miejsce upraw czy symbol" (2017). Autorstwo większości tekstu w części teoretycznej, redakcja.