English
Język Polski
Erozja pojęcia prawdy w amerykańskim życiu społeczno-politycznym: jej filozoficzne korzenie oraz współczesne epistemiczne i moralne konsekwencje
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem tekstu jest krytyczna analiza zmian znaczenia pojęcia prawdy w amerykańskim pragmatyzmie (od Peirce’a do Deweya) oraz zjawisk w społeczeństwie amerykańskim będących wyrazem słabnącego przywiązania do wartości prawdy, prawdziwości i prawdomówności.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Rozumowanie oparte jest na dwóch założeniach: (1) o związku koncepcji filozoficznych (w tym przypadku koncepcji prawdy) z życiem społecznym oraz innymi dziedzinami kultury i nauki; (2) o wpływie refleksji filozoficznej amerykańskich autorów na życie obywateli amerykańskich przez cały długi wiek XX i początek XXI (Romano, 2013). Rozumowanie przeprowadzone zostało z użyciem dwóch metod: (1) metody pragmatycznej (badanie praktycznych konsekwencji koncepcji teoretycznych), (2) krytycznej analizy języka. Punktem wyjścia jest casus społeczeństwa amerykańskiego, jednak wyniki krytycznej refleksji zachowują swoją ważność w odniesieniu do wszystkich społeczeństw aspirujących do miana demokratycznych.
PROCES WYWODU: Pokazano, jak kolejne analizy oraz argumenty formułowane przez Peirce’a, Jamesa i Deweya owocowały w kulturze amerykańskiej coraz bardziej zrelatywizowanym wyobrażeniem na temat prawdy. Jednocześnie już w latach 20. XX wieku zjawisko relatywizacji i instrumentalizacji prawdy w dyskursie publicznym zostało zdiagnozowane przez Deweya. Proces ten postępował i w końcu został ujęty w pojęciu postprawdy. Analizie zostały poddane epistemiczne, moralne i polityczne skutki osłabienia wartości prawdy, prawdziwości i prawdomówności w szczególności w perspektywie ich konsekwencji dla funkcjonowania demokratycznej wspólnoty.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Pokazano mechanizm destrukcyjnego wpływu badanego zjawiska na konstytuowanie się i funkcjonowanie instytucji demokratycznych, co prowadzi do wniosku, że prawda, prawdziwość i prawdomówność są wartościami fundamentalnymi, a ich zanik w społeczeństwie demokratycznym nie może zostać zniwelowany w żaden sposób.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wnioski prowadzą do rekomendacji o charakterze teoretycznym (wykorzystanie narzędzi oferowanych przez Peirce’owski pragmatyzm) oraz praktycznym (wzmacnianie kultury dyskursu, która jest fundamentem instytucji demokratycznych wszystkich poziomów).
Słowa kluczowe
prawda ; post-prawda ; pragmatyzm ; demokracja ; wspólnota
Szczegóły
Bibliografia
Statystyki
Autorzy
Zasady cytowania
Licencja
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych: