Horyzonty Polityki https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP <p>"Horyzonty Polityki" są czasopismem naukowym Instytutu Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, ukazującym się od roku 2010, początkowo co pół roku, a od 2013 roku jako kwartalnik. Programowe założenia czasopisma to namysł nad człowiekiem i jego życiem i aktywnością polityczną, w rozumieniu egzystencjalno-transcendentnym, w relacyjności horyzontalno-wertykalnej bytowości człowieka. Inaczej mówiąc, chodzi o gruntowną refleksję nad homo politicus i nad rei publicae i o właściwą antropologię polityczną. Czasopismo kierowane jest przede wszystkim do środowisk akademickich, ale także do polityków, ludzi życia publicznego, do każdego, kogo interesują sprawy człowieka w życiu społeczno-politycznym.</p> <p>"Horyzonty Polityki" publikują artykuły naukowe między innymi z następujących dziedzin i dyscyplin naukowych:</p> <p><strong>Dziedzina i dyscyplina naukowa wiodąca</strong><br>Dziedzina nauk społecznych/nauki o polityce i administracji</p> <p><strong>Dziedziny i dyscypliny naukowe (pozostałe)</strong><br>Dziedzina nauk humanistycznych/filozofia<br>Dziedzina nauk humanistycznych/nauki o kulturze i religii<br>Dziedzina nauk społecznych/ekonomia i finanse<br>Dziedzina nauk społecznych/nauki o komunikacji społecznej i mediach<br>Dziedzina nauk społecznych/nauki o zarządzaniu i jakości<br>Dziedzina nauk społecznych/nauki prawne<br>Dziedzina nauk społecznych/nauki socjologiczne<br>Dziedzina nauk społecznych/nauki o bezpieczeństwie</p> <p>Serdecznie zapraszamy do publikacji w "Horyzontach Polityki".<br>Zgodnie z decyzją Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 stycznia 2024 "Horyzonty Polityki" otrzymały<strong> 100 punktów</strong> za publikację naukową</p> <p>From now on, our journal content is published under CC BY-ND license (https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/).</p> pl-PL <p class="xmsonormal"><strong>Uwagi dotyczące praw autorskich</strong></p> <p>Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:</p> <ol> <li class="show">Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.</li> <li class="show">Autorzy proszeni są o nawiązywanie <strong>odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy</strong>, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.</li> </ol> <p><strong>Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie</strong>&nbsp;(np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz <a href="http://opcit.eprints.org/oacitation-biblio.html" target="_blank" rel="noopener">The Effect of Open Access</a>). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:</p> <ul> <li class="show"><a href="http://www.researchgate.net/" target="_blank" rel="noopener">ResearchGate</a></li> <li class="show"><a href="http://papers.ssrn.com/" target="_blank" rel="noopener">SSRN</a></li> <li class="show"><a href="https://www.academia.edu/" target="_blank" rel="noopener">Academia.edu</a></li> <li class="show"><a href="https://works.bepress.com/">Selected Works</a></li> <li class="show"><a href="http://www.academic-search.com/">Academic Search</a></li> </ul> <div>&nbsp;</div> horyzonty.polityki@ignatianum.edu.pl ([HP OJS] M. Grodecka - Sekretarz Redakcji) help@libcom.pl (LIBCOM) sob, 30 mar 2024 08:43:42 +0000 OJS 3.1.2.4 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 Edytorial: Homo politicus et res publica https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2612 <p>&nbsp;Czasopismo naukowe Instytutu Nauk o Polityce i Administracji Publicznej Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie powstało w roku 2010 najpierw jako półrocznik, a od roku 2013 ukazuje się jako kwartalnik. <br>Tą publikacją świętujemy pierwszy poważny jubileusz, złoty – wy danie 50. numeru. Główne założenia Redakcji czasopisma, które postawiła sobie u samego początku, dotyczyły gruntownej refleksji nad homo politicus <br>i res publicae. Z tym wiązały się tematycznie poszczególne numery czasopisma, obejmujące przede wszystkim problematyki związane z naturą polityczną człowieka i systemami społecznymi, polityczny mi, by ostatnio zajmować się pochodzeniem i statusem władzy jako takiej oraz władzy politycznej. Celem niniejszego numeru jubileuszowego jest refleksja nad tra dycyjnie fundamentalnymi zagadnieniami filozofii polityki: nad po lityczną naturą człowieka (homo politicus, zoon politikon, animal politicum) oraz nad państwem rozumianym jako res publica i odróżnionym tym samym od wszelkich res privati...</p> Wit Pasierbek, Piotr Świercz Copyright (c) 2024 https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2612 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Editorial: Homo politicus et res publica https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2617 <p>Czasopismo naukowe Instytutu Nauk o Polityce i Administracji Pu blicznej Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie powstało w roku 2010 najpierw jako półrocznik, a od roku 2013 ukazuje się jako kwartalnik. <br>Tą publikacją świętujemy pierwszy poważny jubileusz, złoty – wydanie 50. numeru. Główne założenia Redakcji czasopisma, które postawiła sobie u samego początku, dotyczyły gruntownej refleksji nad homo politicus i res publicae. Z tym wiązały się tematycznie poszczególne numery czasopisma, obejmujące przede wszystkim problematyki związane z naturą polityczną człowieka i systemami społecznymi, polityczny mi, by ostatnio zajmować się pochodzeniem i statusem władzy jako takiej oraz władzy politycznej.</p> Wit Pasierbek; Piotr Świercz Copyright (c) 2024 https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2617 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Rządy prawa czy rządy ludzi? Władza i prawo w sporze o „praworządność” https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2610 <p>CEL NAUKOWY: Analiza używanych w dyskursie politycznym pojęć, często redukowanych do sloganów, takich jak rule of law, „konstytucjonalizm”, „demo kracja”. Refleksja nad relacją między rządami prawa a władzą polityczną i jej swoistością w demokracji. Wskazanie na ewolucję pojęcia konstytucji oraz na konstytucjonalizm jako szeroką filozofię polityczną. Zastosowanie tej analizy do polityki UE oraz sporu na linii Polska – Unia Europejska na temat praworządności.</p> <p>PROBLEM I METODY BADAWCZE: Analiza pojęciowa, rozważania teo retyczne z elementami historycznymi.</p> <p>PROCES WYWODU: Artykuł przechodzi od krótkiej prezentacji znaczenia „praworządności” – rule of law – w obecnej polityce i retoryce UE do kwestii politycznej natury konfliktu między Komisją Europejską a Polską i Węgrami, by następnie podjąć ogólny problem związku między władzą polityczną i prawem w demokracji oraz toczących się dyskusji naukowych na ten temat. W dalszych krokach przedstawia główne argumenty przeciw „konstytucjonalizmowi” jako filozofii politycznej i odnosi je do Unii Europejskiej, a w szczególności do sporu z Polską. Na zakończenie przedstawia zmianę dyskursu w Polsce po wyborach parlamentarnych 2023 roku.</p> <p>WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Ujawnienie płytkości obecnego dys kursu politycznego w UE i w Polsce oraz wykazanie, jak trudny i głęboki jest problem relacji między demokracją a władzą większości parlamentarnej, przy krywany sloganem „rządy prawa”. Sugerowane cytowanie: Krasnodębski, Z. (2024). Rządy prawa czy rządy ludzi? Władza i prawo w sporze o „praworządność”.</p> <p>WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wniosek dotyczący UE – swoista konstytucjonalizacja Unii odbywa się kosztem demokracji w państwach członkowskich, ale jednocześnie prowadzi do wzmocnienia władzy politycznej Komisji Europejskiej. Wniosek dotyczący Polski: o ile możemy mówić o zwy cięstwie „konstytucjonalizmu” unijnego w Polsce po ostatnich wyborach, o tyle na poziomie krajowym mamy do czynienia z „demokracją majorytarną”, z bez względną przewagą władzy politycznej nad prawem, umożliwiającą jego igno rowanie lub nawet działanie wbrew niemu.</p> Zdzisław Krasnodębski Copyright (c) https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2610 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Człowiek jako „zwierzę polityczne”? „Indywidualiści” przeciwko „republikanizmowi” https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2574 <p>CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie dwóch sposobów pojmowania człowieka dominujących w zachodniej myśli politycznej: liberalnego i republikańskiego.</p> <p>PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule postawiono następujące pytania: Jaka jest istota podejścia republikańskiego, wywodzonego zwłaszcza z rozważań Arystotelesa? Czy „natura gatunkowa” skłania go do życia w grupach społecznych, szczególnie w doskonałej, bo samowystarczalnej wspólnocie państwowej? Czy moment polityczny dopełnia jedynie „naturalny” moment społeczności człowieka? Jaka jest istota podejścia liberalnego, które od XVII w. „konkuruje” z podejściem republikańskim? Czy człowiek zyskał inne charakterystyki, niż przydawano mu ongiś? Czy wpierw tworzy on – jak u Hobbesa – państwo jako instancję nadającą mu walor polityczny, która umożliwia mu dopiero tworzenie grup społecznych? Czy raczej – jak u Locke’a – ustanawia on zbiorowość, by ta chroniła posiadane przez niego uprawnienia przyrodzone, i nadaje jej walor polityczny?</p> <p>PROCES WYWODU: Zaprezentowano istoty obu podejść oraz dokonano krytycznej analizy argumentów podnoszonych przez ich zwolenników. Oba podejścia zostały następnie odniesione do współczesnych debat dotyczących społeczeństw wielokulturowych realizujących projekt demokracji liberalnej.</p> <p>WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przedstawione w tekście wywody uka zują napięcia nie tylko między podejściami republikańskim (w pewnym zakresie bliskim także katolickiej nauce społecznej) i liberalnym, ale także między różny mi ujęciami właściwymi drugiemu z nich. Każde z tych napięć rzutuje na współczesne sposoby prezentowania rozwiązań odnoszących się do społeczeństw wielokulturowych. Oddziałują na nie również odmienne antropologie obierane przez zwolenników każdego z tych podejść i każdej z ich odmian.</p> <p>WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Analizowane napięcia są wciąż aktualne we współczesnej refleksji nad człowiekiem (jednostką, pod miotem, osobą ludzką) pozostającym w relacji z innymi ludźmi (jednostkami etc.). Ujawniają się one również w rozważaniach o powinnościach ciążących na podmiocie/osobie w zestawieniu z zyskującym na znaczeniu konsekwencjalistycznym ujęciem utylitarystycznym.</p> Bogdan Szlachta Copyright (c) https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2574 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 The modern “homo politicus” as a transnational cosmopolitan citizen? https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2536 <p>.</p> Hans-Georg Ziebertz Copyright (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2536 czw, 30 mar 2023 00:00:00 +0000 Politics, Lies, and Moral Exoticism. Re-Reading Hannah Arendt on the Crises of the Republic https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2464 <p>RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is a critical analysis of Han nah Arendt’s views on the role of truth in politics and their validity in the context of contemporary global politics.</p> <p>THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The problem of the role of truth in politics has become increasingly relevant today due to the noticeable increase in political undertakings justified by false claims. In the article, the is sue is addressed by analyzing several such actions of global significance, among them the Vietnam War, the Iran‑Contra affair, and the US invasion of Iraq, as well as the public justifications for these actions formulated by the American administrations.</p> <p>THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The argument proceeds from an analysis of the course of political and military events that led to the United States’ war against North Vietnam, as well as analogous processes preceding American military involvement in the Middle East and Central America. These analyses are subsequently confronted with Arendt’s statements regarding The Pentagon Papers.</p> <p>RESEARCH RESULTS: While many of Arendt’s observations remain valid, there are significant differences between the factually unfounded justifications of political actions critically appraised by Arendt and those of contemporary policies. The differences are especially expressed in the frequency of the resort to false justifications in politics and the invoked doctrinal basis for them.</p> <p>CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The overall analysis points to the growing significance of political aesthetics in contemporary politics: the art of political problem‑solving is increasingly replaced by the art of image building. The analysis of selected mendacious justifications in politics suggests also a paradox: excessive focus on the creation of a favourable image in politics, a prerequisite in democratic conditions, not infrequently brings about counterproductive results because political actions, if primarily trimmed for superficial public approval, tend to disappoint democrati cally formulated expectations.</p> Adam Chmielewski Copyright (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2464 czw, 30 mar 2023 00:00:00 +0000 Virtues and institutions as the foundations of a res publica in Wawrzyniec Goślicki and Gasparo Contarini https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2544 <p>RESEARCH OBJECTIVE: The aim of this article is to examine and compare two republican approaches to politics and res publica presented in the sixteenth century by Wawrzyniec Grzymala Goślicki and Gasparo Contarini.</p> <p>THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Both authors define the core elements of a republican scientia civilis but emphasize different aspects as being of primary importance for a well‑ordered civitas libera. Goślicki saw the best safeguards of a free and well‑ordered commonwealth in the character and virtues of the rulers and citizens, whereas Contarini believed that such safeguards could only be found in a good legal and institutional structure that kept corruption at bay. The article follows the contextual method typical for intellectual history to present different arguments that Contarini and Goślicki formulated in their understanding of scientia civilis and the best commonwealth looking at both the context of their works and their arguments.</p> <p>THE PROCESS OF ARGUMENTATION: After introducing the context for the two works the next two parts focus on Goslicki’s and then Contarini’s vision of scientia civilis and the most effective ways to keep corruption and decay at bay followed by comparison and conclusion.</p> <p>RESEARCH RESULTS: A comparison of these two visions should shed some light on the later development of both polities and republicanism in modern Europe more generally which largely followed Contarini and not Goślicki. It can also provide an important lesson for our own understanding of politics and political philosophy that should underpin a political order to make it resilient to corruption and backsliding.</p> <p>&nbsp;CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Examining these two authors and their prominent works helps better situate political discourses in the two countries that explain different trajectories of their constitutions and political developments, and for us today provide an interesting lesson on how we should understand politics and respublica.</p> Dorota Pietrzyk-Reeves Copyright (c) 2024 https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2544 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 The Crisis of Democracy and the Legitimate Rule of Law: Kelsen, Populism, and the Politics of Recognition https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2575 <p>RESEARCH OBJECTIVE: This essay examines how deliberation and recognition contribute to our understanding of democracy as a&nbsp;form of government combining two sources of legitimacy, one based on a&nbsp;legal procedure and the other based on ideological faith commitment.</p> <p>THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Although joint deliberation about policy aims and recognition of person’s political identities are often assumed to be complementary (Habermas, 1996; Honneth, 2014; Taylor, 1994), I&nbsp;argue that this need not be the case. Political identities oriented by faith commitments pose a&nbsp;challenge to deliberation oriented by rational compromise. A&nbsp;one-sided emphasis on deliberation or recognition as exclusive sources of democratic legitimation threatens to debase the res publica to an arena of identity politics whose populist proclivities are antithetical to liberal democracy. Exacerbating this trend is the phenomenon of political polarization caused in large part by the economic stratification and socio-cultural fragmentation of a&nbsp;global, digital form of capitalism. My method for examining and resolving the problem relies on notable philosophers who have written about the legal and political implications of deliberation and the politics of recognition: Charles Taylor, Jürgen Habermas, and Hans Kelsen.</p> <p>THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The paper begins by summarizing the importance of recognition for political life and its ambivalent humanistic and nationalistic (and sub-nationalistic) senses (Part 1). I then turn to Kelsen’s critique of recognition as incompatible with the rule of law, followed by his qualified endorsement of recognition, understood as a necessary political ethos underwriting a liberal, deliberative form of democracy (Parts 2 and 3). Turning to our contemporary democratic crisis, I show how structural transformations within and between political parties and the public sphere have given rise to authoritarian forms of populism (Part 4). I conclude by noting how imperatives within digital capitalism produce ambivalent effects regarding the restoration...</p> <p>&nbsp;</p> <p>&nbsp;</p> David B. Ingram Copyright (c) 2024 https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2575 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Miejsce polityki na mapie ludzkiego doświadczenia w ujęciu Michaela Oakeshotta https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2546 <p>CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest analiza miejsca polityki na mapie ludzkiego doświadczenia w&nbsp;filozofii politycznej Michaela Oakeshotta.</p> <p>PROBLEM I&nbsp;METODY BADAWCZE: Problem, jakie miejsce polityka zajmuje i&nbsp;powinna zajmować w&nbsp;ludzkim życiu, należy do najważniejszych zagadnień myśli politycznej. W&nbsp;artykule przedstawiam interpretację stanowiska Michaela Oakeshotta w&nbsp;tej sprawie. Próbuję zrozumieć, dlaczego jego zdaniem polityka ma relatywnie małe znaczenie w&nbsp;ludzkim doświadczeniu. Co do metody, artykuł został napisany w&nbsp;duchu tradycji hermeneutycznej.</p> <p>PROCES WYWODU: Staram się najpierw odpowiedzieć na pytanie, w&nbsp;jaki sposób Oakeshott rozumiał pojęcie doświadczenia. Następnie dowodzę, że funkcja, jaką przypisywał polityce, związana jest z&nbsp;umieszczeniem jej w&nbsp;praktycznej modalności ludzkiego doświadczenia. W&nbsp;kolejnym kroku próbuję odpowiedzieć na pytanie o&nbsp;funkcje polityki w&nbsp;ludzkim życiu. Na koniec wreszcie udzielam odpowiedzi na pytania, w&nbsp;obrębie jakich tradycji myślenia o&nbsp;polityce można umieścić pogląd Oakeshotta i&nbsp;na czym polega specyfika jego stanowiska.</p> <p>WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Argumentacja Oakeshotta stanowi przekonującą krytykę stanowisk przypisujących zbyt dużą rolę polityce w&nbsp;ludzkim doświadczeniu. Jego wnioski są ważnym głosem w&nbsp;sporze o&nbsp;rolę polityki, stanowiąc fundamentalną krytykę ideologii dążących do przekształcenia ludzkiego życia przy użyciu narzędzi politycznych, ale także bardziej godnych szacunku stanowisk politycznych głoszących pogląd, że polityka powinna być treścią dobrego życia.</p> <p>WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wnioski wypływające z&nbsp;analizy mogą służyć przede wszystkim zmianie sposobu myślenia o&nbsp;analizowanej tematyce.</p> Leszek Nowak Copyright (c) https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2546 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Italian society and politics to the test of the pandemic https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2571 <p>RESEARCH OBJECTIVE: The aim of this study is to reflect how the pandemic experience has shaped Italian society, under some key aspects.</p> <p>THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The pandemic is changing much of our lives: relationships, politics, economics, religious attitudes, European and global scenarios. The essay tries to study the most important dynamics in this epochal change.</p> <p>THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The argumentation starts from anthropological and ethics aspects to end with social and political elements of pandemic time.</p> <p>RESEARCH RESULTS: The essay try to present a&nbsp;multidisciplinary approach to understand the pandemia. The most important result is to “read” the&nbsp;pandemia as a&nbsp;multifaced phenomena.</p> <p>CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: It’s important to encourage studies where the complexity of our world is interpreted by researchers fo different disciplines. In this particular historical moment, probably, we should do the same lecture about the many wars and conflicts around the world.</p> prof. dr Rocco D'Ambrosio Copyright (c) https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2571 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Worldviews and Religious Education. Modelling a fairly New Relationship https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2539 <p>RESEARCH OBJECTIVE: This paper raises the question of how religious education may address the variety of worldviews.</p> <p>THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The concept of worldview seems to be able to reconcile religious education with a&nbsp;society that is both secular and religiously plural. Such education, however, is defined by its focus on religion. Even when religion is seen as sub-category of worldview, religious education still does not include secular worldviews.</p> <p>THE PROCESS OF ARGUMENTATION: It therefore first clarifies the concept of worldview by relating it to the German term of “Weltanschauung”. Worldviews represent a&nbsp;comprehensive perspective on the world that originates from an individual’s aesthetic and intuitive understanding of daily life and gives meaning to this life. Then, it delineates the basic didactic characteristics of three models of religious education, namely the denominational, the pluralist-informative, and the interpretative-dialogical models. Based on these models, the paper finally discusses the challenges and obstacles of religious education which attempts to address the plurality of worldviews.</p> <p>RESEARCH RESULTS: The analysis shows that none of the models is able to comprehensively grasp this plurality. The advantages and disadvantages of each of the three models, however, indicate that the main tasks of worldview-conscious religious education are to clarify the constitutive rationality of worldviews and to find a&nbsp;balanced representation of both organized and personal worldviews via classroom interaction.</p> <p>CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The realization of these tasks is basically the job of the teacher and does not at all depend on the model of religious education itself.</p> Ulrich Riegel Copyright (c) 2024 https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2539 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Konstytucyjna wolność zrzeszania się jako gwarancja realizacji potrzeb politycznych jednostki https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2534 <p>CEL NAUKOWY: Zasadniczym celem naukowym artykułu jest poddanie analizie znaczenia wolności zrzeszania się, tj. art.&nbsp;58 Konstytucji RP jako formy realizacji potrzeb politycznych człowieka. Praca ma ustalić, czy obecnie obowiązujące rozwiązania w&nbsp;zakresie zrzeszania się gwarantują realną możliwość zadośćuczynienia potrzebom ludzkim, a&nbsp;wynikającym z&nbsp;ich natury.</p> <p>PROBLEM I&nbsp;METODY BADAWCZE: Podstawowym problemem badawczym jest ustalenie, czy obecne gwarancje wolnościowe, dotyczące swobody zrzeszania się, stanowią formę realizacji potrzeb politycznych człowieka. Do przeprowadzenia analizy zastosowano metody z&nbsp;zakresu nauk prawnych, tj.&nbsp;analizę dogmatyczno-prawną, doktrynalną, jak i&nbsp;teoretyczno-prawną.</p> <p>PROCES WYWODU: W&nbsp;pierwszej części artykułu zajęto się przedstawieniem znaczenia czynnika społecznego w&nbsp;zakresie funkcjonowania państwa. Odwołano się do społecznej natury człowieka, opierając się na arystotelesowskim ujęciu politikon zoon. Kolejno przeprowadzono analizę regulacji ustawy zasadniczej w&nbsp;kontekście oddziaływania jednostki na sferę aktywności władzy za pośrednictwem wolności zrzeszania się. Końcowa część artykułu stanowi odpowiedź na założenia odnośnie do roli swobody stowarzyszania się w&nbsp;życiu każdego człowieka.</p> <p>WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wolność zrzeszania się stanowi istotny element realizacji potrzeb ludzkich wynikających z&nbsp;natury społecznej człowieka, będąc formą oddziaływania politycznego. Obowiązujące regulacje konstytucyjne w&nbsp;odniesieniu do wolności zrzeszania się stanowią płaszczyznę umożliwiającą realny wpływ jednostki na władzę.</p> <p>WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wobec źródła wolności zrzeszania się, jakim jest godność człowieka, zachodzi konieczność wdrożenia przez państwo takich standardów, które umożliwią realizację tej swobody bez względu na różne uwarunkowania prawne znajdujące się po stronie jednostki. Możliwość realizacji tej wolności powinna wyznaczać standardy w&nbsp;kształtowaniu prawa w&nbsp;obszarze stowarzyszania się.</p> Klaudia Kijańska Copyright (c) https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2534 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Aristotle’s concept of zoon politikon: on political benefits of being not too perfect https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2543 <p>CEL NAUKOWY: Artykuł omawia koncepcję <em>zoon politikon</em> w celu dostarczenia argumentów uzasadniających ciągłą atrakcyjność filozofii praktycznej Arystotelesa.</p> <p>PROBLEM I METODY BADAWCZE: W dziełach Arystotelesa występują trzy quasi-definicje człowieka, z których każda kładzie nacisk na inny aspekt człowieczeństwa. Według filozofa jesteśmy zwierzętami mówiącymi, zwierzętami politycznymi (<em>zoa politika</em>) i jedynymi zwierzętami obdarzonymi rozumem. W tekście na pierwszy plan wysuwa się kondycja <em>zoon politikon</em> jako najbardziej ludzkiej z naszych cech. W artykule zastosowano metodę historyczno-filozoficzną, wspartą analizą tekstu.</p> <p>PROCES WYWODU: W pierwszej części tekstu termin <em>zoon politikon</em> jest prezentowany jako argument na rzecz wykazania wyższości człowieczeństwa nad zwierzęcością. W drugiej części ten sam termin jest przedstawiony jako ograniczenie, które odróżnia ludzi od bogów. Analizując, w jaki sposób te dwie perspektywy nakładają się na siebie, omawiam następnie niektóre polityczne konsekwencje nieusuwalnego napięcia między nimi.</p> <p>WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, że według Arystotelesa dobry człowiek to nie ktoś, kto "w wysokim stopniu korzysta z racjonalności" (Hurka, 1993, s. 3), ale przede wszystkim ktoś, kto w wysokim stopniu jest polityczny. Sugeruje ona również, że koncepcja Arystotelesa może być wykorzystana do rozróżnienia między dwoma rodzajami polityki, które nie powinny być redukowane do siebie nawzajem: „sztuczną” polityką utożsamianą z władzą i naturalną, ludzką polityką (opierającą się na wolnym, indywidualnym działaniu w obszarze <em>praxis</em>. &nbsp;</p> <p>WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Pojęcie <em>zoon politikon</em> odzwierciedla relacyjny charakter indywidualnego ludzkiego "ja", a tym samym oferuje perspektywę, która pozwala zakwestionować zarówno metodologiczny, jak polityczny indywidualizm. Może być również (i jest; zob. Arendt, 1958; Crick, 1962) źródłem inspiracji dla tych badaczy, którzy twierdzą, że polityki nie można zredukować do władzy.</p> Iwona Barwicka-Tylek Copyright (c) https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2543 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Poglądy antyfederalistów na kształt Unii w czasie Konwencji Filadelfijskiej i procesu ratyfikacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2386 <p>CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie głównych argumentów antyfederalistycznych przeciwko Konstytucji Stanów Zjednoczonych.</p> <p>PROBLEM I&nbsp;METODY BADAWCZE: Antyfederalizm był ruchem politycznym końca XVIII wieku, który sprzeciwiał się utworzeniu silniejszego rządu federalnego Stanów Zjednoczonych i&nbsp;który później sprzeciwił się ratyfikacji Konstytucji z&nbsp;1787 roku. W&nbsp;tym artykule zadano następujące pytania:&nbsp;Dlaczego antyfederaliści sprzeciwiali się Konstytucji Stanów Zjednoczonych? ­Dlaczego&nbsp;nowy rząd był zbyt silny? Dlaczego silniejszy rząd zagrażał suwerenności i&nbsp;wolności stanów, społeczności lokalnych lub jednostek?</p> <p>PROCES WYWODU: Dokonano krytycznej analizy tekstu Konstytucji Stanów Zjednoczonych, dokumentów federalistów i&nbsp;antyfederalistów oraz najważniejszych argumentów w&nbsp;wielkiej debacie konstytucyjnej.</p> <p>WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Krytyka Konstytucji Stanów Zjednoczonych przez antyfederalistów wynikała z&nbsp;obaw przed skonsolidowanym rządem federalnym. Jej główne elementy po ratyfikacji stały się narzędziem obrony praw stanów i&nbsp;zasad federalizmu zdefiniowanych podczas debat w&nbsp;Filadelfii i&nbsp;na konwencjach stanowych.</p> <p>WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Opracowanie pozwala na sformułowanie wniosku, że federaliści stworzyli Konstytucję USA, ale antyfederaliści od początku ją przejęli. To napięcie między federalistami i&nbsp;antyfederalistami trwa w&nbsp;całej historii Stanów Zjednoczonych aż do dnia dzisiejszego.</p> Tomasz Tulejski Copyright (c) https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2386 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Szlachta B. (Red.) (2022). Wielokulturowość. Seria „Słowniki Społeczne”. W. Pasierbek, & B. Szlachta (Red.). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2597 <p>Recenzowany tom jest częścią ogromnego projektu – wielotomowej serii publikacji prezentującej, jak piszą redaktorzy w Słowie wstępu, dorobek nauk humanistycznych i społecznych do początków XXI wieku. Wybrany tom to dzieło ujmujące w sposób interdyscyplinarny złożoną kwestię wielokulturowości...</p> Małgorzata Kułakowska Copyright (c) 2024 https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2597 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000 Świercz P. (Red.) (2021). Etyka polityczna. Seria „Słowniki Społeczne”. W. Pasierbek, & B. Szlachta (Red.). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2596 <p>W roku 2020 nakładem Wydawnictwa Naukowego Akademii Ignatianum w Krakowie ukazały się pierwsze tomy serii pt. „Słowniki Społeczne” pod redakcją dr. Wita Pasierbka i prof. dr. hab. Bogdana Szlachty. Do roku 2023 opublikowano tomy: Pedagogika religii, Polityki publiczne, Etyka polityczna, Geopolityka, Przedsiębiorczość, Wielokulturowość, Globalizacja i współzależność oraz Studia kulturowe. Redaktorzy tego ambitnego projektu (planowane jest wydanie 24 tomów) informują czytelnika we wstępie, iż celem serii jest „zaprezentować stan wiedzy poszczególnych pól wiedzy humanistycznej i społecznej w trzeciej dekadzie XXI stulecia” (Pasierbek &amp; Szlachta, 2021, s. 8). Chodzi tu o wiedzę dotyczącą człowieka w jego cywilizacyjnym rozwoju, którego jest jednocześnie kreatorem i podmiotem. Objaśnienie egzystencji człowieka w sposób konieczny zakładać musi wyjaśnienie zmiennych uwarunkowań społecznych, którym on podlega. Przeprowadzana w poszczególnych tomach analiza najważniejszych zagadnień antropologicznych, będących przedmiotem debaty w naukach humanistycznych i społecznych w XX i XXI wieku, uwzględnia różne podejścia badawcze, a przede wszystkim, co niezwykle cenne, ­różne „wrażliwości badawcze” (2021, s. 8)...</p> Agnieszka Puszkow-Bańka Copyright (c) 2024 https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0 https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2596 sob, 30 mar 2024 00:00:00 +0000